της Δήμητρας Σπανού
Λίγο πριν αλλάξει η χρονιά, η Guardian κυκλοφόρησε ένα βιντεάκι που αναρωτιέται αν η χρονιά που φεύγει ήταν καλή για τις γυναίκες και μας δίνει τροφή για σχολιασμό.
Το βίντεο ξεκινάει με την παρουσιάστρια να δηλώνει ότι οι γυναίκες πλέον μπορούμε να χαλαρώσουμε, γιατί το 2014 κερδίσαμε πολλά. Αμέσως, όμως, γίνεται σαφές ότι πρόκειται για μια ειρωνική δήλωση και πως πραγματικός σκοπός είναι να αναδείξει πως έχουμε πολύ δρόμο ακόμα για την ισότητα. Το βίντεο παραθέτει σημαντικά γεγονότα της προηγούμενης χρονιάς που πήραν αρκετή δημοσιότητα, άλλα περισσότερο και άλλα λιγότερο γνωστά σε εμάς εδώ, επειδή ανέδειξαν την υπόθεση της έμφυλης ισότητας. Στη συνέχεια προχωράει στην αποδόμησή τους, για να επιχειρηματολογήσει ότι δεν αρκούν. Για παράδειγμα, καλό είναι ότι η Μαλάλα πήρε το Νόμπελ, αλλά για να φτάσει εκεί, είχε πυροβοληθεί για να μην πάει σχολείο· η Έμμα Γουότσον έβγαλε έναν λόγο στον ΟΗΕ για την ισότητα των φύλων, για να δεχτεί στη συνέχεια απειλές από χάκερ ότι θα δημοσιευτούν (ανύπαρκτες μάλιστα όπως φάνηκε) γυμνές φωτογραφίες της· η Αντζελίνα Τζολί ξεκίνησε καμπάνια για τη σεξουαλική βία σε εμπόλεμες ζώνες, όμως αυτό δεν φαίνεται να έχει κανένα αποτέλεσμα μέχρι στιγμής. Και ούτω καθεξής…
Το γεγονός ότι η Guardian θεωρεί σημαντικό να περιλάβει ένα τέτοιο βίντεο στην ύλη της είναι σημαντικό. Επίσης σημαντικό είναι το γεγονός ότι, σε μια χρονιά που πράγματι ο φεμινισμός και τα δικαιώματα των γυναικών έχουν συζητηθεί πολύ, το συγκεκριμένο βίντεο δεν αποθεώνει τις όποιες θετικές εξελίξεις, αλλά συνεχίζει να τονίζει τις ανεπάρκειες, ενώ τελειώνει αποδομώντας την αποτελεσματικότητα των κινητοποιήσεων μέσω hashtag και selfies στα social media και προτείνοντας πολιτικές λύσεις. Προβάλλει τα θετικά, αλλά και τα αρνητικά. Όμως, το ποιά είναι τα αυτά, καθώς και το τι μένει τελικά απέξω δεν μπορούμε να το αφήσουμε ασχολίαστο. Προφανώς σε τέσσερα λεπτά δεν χωρούν τα πάντα, όμως οι επιλογές που γίνονται δεν είναι ουδέτερες.
Το πρώτο πρόβλημα είναι μια “δυτική” θα λέγαμε ματιά που διατρέχει ολόκληρο το βίντεο. Το δεύτερο είναι η “μιντιακή” οπτική. Παρότι θεωρεί τελικά ανεπαρκή την παρέμβαση μέσω social media, οι επιλογές που κάνει είναι ανάμεσα στις πιο πολύκροτες υποθέσεις (που έχουν καταστεί τέτοιες από τα ίδια τα μίντια), τις οποίες παραθέτει χωρίς κανέναν προβληματισμό σχετικά με τις αιτίες τους. Έτσι, τα προβλήματα για τις γυναίκες στον λεγόμενο “ανεπτυγμένο κόσμο” ανήκουν σε δύο κατηγορίες: αφενός στο πόσες γυναίκες βρίσκονται σε πόστα εξουσίας και αφετέρου μεμονωμένα περιστατικά που αφορούν διασημότητες. Αντίθετα, στον υπόλοιπο κόσμο, δηλαδή τον ισλαμικό (τυχαίο;), οι γυναίκες εμφανίζονται σε πολύ χειρότερη θέση και με συνολικότερους όρους.
Δεν μπορούμε λοιπόν να μην παρατηρήσουμε την απουσία μιας σειράς από καθημερινά ζητήματα που οι γυναίκες αντιμετώπισαν την προηγούμενη χρονιά και εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν. Τέτοια είναι για παράδειγμα οι επιπτώσεις των μέτρων λιτότητας. Ζητήματα κυρίως του δυτικού κόσμου, όπως οι περικοπές στην πρόνοια και την περίθαλψη, η αυξημένη ανεργία και η φτώχεια που, παρότι θίγουν και τα δύο φύλα, έχουν έμφυλο πρόσημο, κρύβονται κάτω από το χαλί. Παρομοίως, δεν υπάρχει καμία αναφορά στα προβλήματα των μη λευκών, των ομοφυλόφυλων και των τρανς γυναικών, καθώς και στις μετανάστριες, το γιατί χρειάζεται να φύγουν σε πρώτη φάση και τι αντιμετωπίζουν στη συνέχεια. Σε πόσες “επιχειρήσεις” άραγε εμπλέκεται τα τελευταία χρόνια το Ηνωμένο Βασίλειο;
Φυσικά, από το βίντεο απουσιάζει και κάθε αναφορά στα διάφορα κινήματα και ιδιαίτερα στη δράση των γυναικών. Μεγάλοι αγώνες όπως το νικηφόρο κίνημα κατά της απαγόρευσης των αμβλώσεων στην Ισπανία και η αντίσταση των γυναικών στο Κομπάνι είναι σαν να μην υπάρχουν. Αλλά και λιγότερο προβεβλημένοι, καθημερινοί αγώνες γυναικών σε όλο τον κόσμο, είτε για αμιγώς γυναικεία είτε για συνολικότερα ζηγτήματα, σε ανατολή και δύση, βορρά και νότο, απωσιοπούνται.
Τέλος, δεν μπορούμε να μην αναφέρουμε πως στο κλείσιμο, εκτός από τις πολιτικές λύσεις, η παρουσιάστρια προβληματίζεται και για το εάν χρειάζονται στρατιωτικές επεμβάσεις. Δεν θα το αναλύσουμε περαιτέρω, καθώς τα καταστροφικά τους αποτελέσματα τόσο στις ζωές όσο και στα δικαιώματα των γυναικών είναι γνωστά και απέχουν πολύ από τις φεμινιστικές ιδέες.
[youtube width=”640″ height=”360″]http://youtu.be/3qBKTyzXwOg[/youtube]
