της Nora Amin
Όταν ήμουν μικρή, στην εφηβεία, νόμιζα ότι είχα διαφορετικό σώμα, επειδή όλα πάνω μου άλλαζαν συνεχώς, άλλαζαν και αυξάνονταν. Αυτή την εικόνα για το σώμα μου την έχω ακόμα και σήμερα, ακόμα και αν αυτό δεν αλλάζει πια επειδή μεγάλωσα. Το σώμα μου αλλάζει ανάλογα με τον τρόπο που το βλέπουν οι άλλοι. Τα σώματά μου, έχω πράγματι πολλά, αλλάζουν ανάλογα με τον τρόπο που τα βλέπουν οι άλλοι.
Τα μαλλιά είναι σημαντικά. Από τα μαλλιά καταλαβαίνουμε ποιες είμαστε. Από τα μαλλιά βλέπουμε επίσης ποιοι είναι οι άλλοι. Τα καστανά σγουρά μαλλιά μου με τοποθετούν στη Γερμανία πάντα μαζί με τους ξένους, προκαλούν φόβο. Τα ίσιωσα. Μαζί με τις μπούκλες μου έχασα κι ένα κομμάτι του εαυτού μου. Έγινα κομψή, θα έλεγα ακόμα και όμορφη.
Το σώμα των Αραβισσών γυναικών βρίσκεται, τόσο στον αραβικό όσο και στο δυτικό δημόσιο χώρο, πάντα μόνο του: Αυτό το σώμα είναι ναρκοπέδιο συνδηλώσεων, μια επιφάνια προβολής φαντασιώσεων και προκαταλήψεων, κατηγοριών και εξευτελισμών. Το γυναικείο αραβικό σώμα μπορεί να χάνει παντού, να παραβιάζει κώδικες, μέχρι τελικά να παραβιαστεί και το ίδιο.
Παλιά, όταν ήμουν μικρή, είχα πάει μια φορά με τη μητέρα μου στην πλατεία Ταχρίρ στο Κάιρο. Εκείνη φορούσε μια φούστα μέχρι το γόνατο, θυμάμαι τα μακριά της πόδια. Αυτή την εικόνα, τη θηλυκότητα, τον αέρα, την ανοιχτότητα εκείνης της μέρας, την κουβαλούσα μαζί μου σε ολόκληρη τη ζωή μου. Η πλατεία Ταχρίρ ήταν για μένα Αίγυπτος και μητέρα. Ήταν για μένα μια γυναικεία πλατεία. Έτσι ήθελα να είναι.
Οι κώδικες έσπασαν
Τον Ιανουάριο του 2011 εξεγέρθηκε ο αιγυπτιακός λαός για να διεκδικήσει την ανθρώπινη ακεραιότητά του. Αυτή η χώρα έπρεπε να γίνει η δική μας χώρα. Δεν έπρεπε να ανήκει πλέον στο καθεστώς, αλλά σε εμάς. Ήμασταν ένα: γυναίκες και άντρες, πλούσιοι και φτωχοί, παιδιά και ενήλικες, όλα γίνονταν ένα πάνω στην πλατεία Ταχρίρ και πάνω σε πολλές πλατείες της Αιγύπτου.
Σε μια στιγμή αυτής της επανάστασης ανέκτησα όλες τις αθώες παιδικές μου εμπειρίες: βγήκα πάλι στο δρόμο κρατώντας απ’ το χέρι τη μητέρα μου, νιώθαμε δυνατές. Γυναίκες ήταν στο δρόμο, δίπλα στους άντρες, μαζί με τους άντρες, και ξαφνικά όλη η ιστορία, όλη η υποταγή και η καταπίεση, στην οποία είχαμε μάθει, ήταν σαν να είχε υπάρξει μόνο για μια στιγμή, που μπορούσε μεμιάς να εξαφανιστεί. Οι κώδικες έσπασαν, οι έμφυλες ταυτότητες ακυρώθηκαν. Ήταν μια στιγμή που νιώσαμε ότι υπάρχει ελπίδα.
Ήμουν εννιά χρονών όταν κακοποιήθηκα σεξουαλικά δημόσια για πρώτη φορά. Και ό,τι ακριβώς συνέβη σε μένα, συμβαίνει και σε πολλά κορίτσια και έφηβες, οι οποίες καταθέτουν ένα κομμάτι της μέχρι πρότινος σιγουρεμένης ταυτότητάς τους, όταν εισέρχονται στο δημόσιο χώρο: ο δημόσιος χώρος, είτε είναι ο δρόμος, ο παιδότοπος, το λεωφορείο, αποτελεί για αυτές έναν τόπο πανικού. Η ταυτότητά τους συμπληρώνεται με το φόβο, την απώλεια της αυτοπεποίθησης και της περηφάνειάς τους.
Σε αυτή την κοινωνία, η οποία δεν αναγνωρίζει το βιασμό μέσα στο γάμο ως τέτοιον, η επιθετικότητα παίζει αποφασιστικό ρόλο στη σεξουαλική συναίσθηση των ανθρώπων. Ένας άντρας, ο οποίος δεν ενεργεί επιθετικά, δεν θεωρείται άντρας. Αυτή η αρρενωπότητα όμως του εξασφαλίζει μία θέση στον αιγυπτιακό δημόσιο χώρο.
Χουφτωμένη, προσβεβλημένη, χρησιμοποιημένη
Μια γυναίκα οφείλει να είναι παθητική και υποχωρητική, στο δρόμο, στο σπίτι, στο κρεβάτι. Αυτή η γυναίκα μαθαίνει από νωρίς να κλείνει τα πόδια της, αλλά, κάπου στην ηλικία μεταξύ εφτά και οχτώ χρονών, της τα ανοίγει κάποιος συγγενής – αυτό ισχύει ακόμα για χιλιάδες κορίτσια στην Αίγυπτο – για να της κάνουν κλειτοριδεκτομή.
Αγγίζουν το σώμα της, το κοιτάζουν, την προσβάλλουν, τη χρησιμοποιούν. Ό,τι συμβαίνει εκεί πάνω, ξεπερνάει το σώμα της: έχει να κάνει με την υποταγή. Και έτσι το σώμα της γυναίκας μετατρέπεται σε μέρος του δημόσιου χώρου. Και βέβαια ένα μέρος, το οποίο διεκδικεί να αρπάξει ο αντρικός πληθυσμός. Το να βρίσκεσαι σε δημόσιο χώρο, απαιτεί ότι πρέπει πάντα να προστατεύεις τον εαυτό σου. Έτσι ήταν όλα τα χρόνια. Και αυτή η δυναμική στην πλατεία Ταχρίρ μπορούσε να το αλλάξει αυτό. Σκεφτήκαμε.
Υπήρχε ένα χρονικό διάστημα, κατά το οποίο εξαφανίστηκαν όλες οι ιεραρχίες πάνω στην πλατεία, όπου όλοι οι άνθρωποι ήταν μαζί και συμπεριφέρονταν με σεβασμό και χωρίς φραγμούς. Σε αυτό το σύντομο χρονικό διάστημα οι γυναίκες μπορούσαν να ξεχάσουν τους φόβους τους. Μπορούσαν να πλησιάσουν την ιδέα μιας πραγματικής ελευθερίας. Μπορούσαν να την γευτούν και να την νιώσουν: Πώς είναι να ζεις μια ζωή με ακεραιότητα;
Εκείνη την περίοδο έπαιζα θέατρο σε 30 αιγυπτιακές πόλεις, με 600 ανθρώπους και εκείνη την περίοδο είχα ξεχάσει τι ήταν εκείνο που φοβόμουνα: ήμουν απλά εκεί, ήμουν εγώ, σε κίνηση και με ελπίδα. Πώς τα είχε καταφέρει εκείνο το μικρό, φοβισμένο εννιάχρονο κοριτσάκι να απελευθερωθεί έτσι;
Εξορισμένες από το δημόσιο χώρο
Μια επανάσταση δεν μπορεί να είναι ποτέ αληθινή επανάσταση, εάν δεν αγωνίζεται παράλληλα και για τα δικαιώματα των γυναικών και την ισότητα.
Τον Νοέμβριο του 2012 και ακόμη πιο πριν έγιναν μαζικές σεξουαλικές παρενοχλήσεις γυναικών στην πλατεία Ταχρίρ. Πολλές γυναίκες κακοποιήθηκαν σεξουαλικά δημόσια από ομάδες αντρών στην πλατεία και γύρω από αυτήν. Σε μια περίπτωση 70 άντρες βίασαν μια γυναίκα. Οι γυναίκες που υπέστησαν σεξουαλική κακοποίηση ήταν ενεργές κατά τη διάρκεια της επανάστασης. Αυτοί οι βιασμοί έγιναν με συστηματικό τρόπο. Εμπεριείχαν ένα πολιτικό μήνυμα: οι αράβισσες γυναίκες θα έπρεπε να εγκαταλείψουν για άλλη μια φορά το δημόσιο χώρο.
Κάποιοι άντρες κρατούσαν τις γυναίκες για να μπορέσουν να τις βιάσουν κάποιοι άλλοι και μετά άλλαζαν θέση. Μερικοί χρησιμοποίησαν αντικείμενα ή κοφτερά όπλα, άλλοι τα δάχτυλά τους. Στο κέντρο της πλατείας μας, εν μέσω κορναρισμάτων από αυτοκίνητα, ανάμεσα σε περαστικούς, μέσα στην πόλη, το σώμα της αράβισσας γυναίκας διαλύθηκε με τέτοιον τρόπο σαν να ήταν απλά μέρος του δημόσιου χώρου, σαν να μπορούσε οποιοσδήποτε να παίξει μαζί του, να το χρησιμοποιήσει, να το ψηλαφίσει.
Γυμνές στην πλατεία
Πως μπόρεσαν να εναρμονιστούν μεταξύ τους τόσο οργανικά, τόσο από κοινού, σχεδόν σαν κύματα του ωκεανού, την ώρα που βίαζαν μία γυναίκα; Όλοι έγιναν ένα εκείνη τη στιγμή: ανέκτησαν τη χαμένη τους αρρενωπότητα και την επιδείκνυαν μπροστά στα μάτια όλου του κόσμου, με όλη τη δημοσιότητα, στην πλατεία Ταχρίρ.
Υπάρχει ένα βίντεο στο youtube, το οποίο δείχνει μια γυμνή γυναίκα να προχωράει δίπλα σε έναν αστυνομικό στην πλατεία Ταχρίρ, εκεί όπου πριν από λίγη ώρα είχε βιαστεί. Ο άντρας, ο οποίος ανέβασε στο ίντερνετ αυτό το βίντεο, δέχθηκε από όλους επίθεση. Είπαν ότι παράτεινε το βιασμό αυτής της γυναίκας, ότι έγδυνε τη γυναίκα με αυτό το βίντεο, την εξέθετε, την εξολόθρευε. Για μένα δεν ισχύει κάτι τέτοιο.
Η δημόσια εκτέλεση αυτής της γυναίκας συντελέστηκε στην πλατεία Ταχρίρ. Το βίντεο έδινε σε αυτή την επιβιώσασα ένα πρόσωπο, την έκανε ηρωίδα. Αυτή η ηρωίδα περπατάει με το γυμνό της κορμί στην πλατεία, ενώ κανείς δεν της προσφέρει ένα ρούχο να καλυφτεί.
Ήταν εγώ, ήταν εμείς
Αυτή η ηρωίδα δεν μπορεί να ντροπιαστεί. Ντροπιάστηκαν όλοι οι υπόλοιποι με αυτό το βίντεο. Ντροπιάστηκαν τόσο που προσπαθούσαν να διαγράψουν αυτές τις εικόνες από το αρχείο της δημοσιότητας. Οι φωτογραφίες έπρεπε να εξαφανιστούν, γιατί το δυνατό σώμα αυτής της γυναίκας έκανε τα ελεεινά σώματα όλων εκείνων των βασανιστών να φαίνονται θλιβερά ορατά.
Ένιωσα τόσο γυμνή όσο εκείνη η γυναίκα. Τα γυμνά της πόδια επανέφεραν στην πλατεία Ταχρίρ όλα τα ίχνη των Αιγύπτιων γυναικών. Μας έφερε κοντά της και μας πήρε μαζί της. Αυτή ήταν εγώ, ήταν εμείς και η εικόνα αυτής της ηρωίδας μού έχει εντυπωθεί.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο πιστεύω ότι η πλατεία Ταχρίρ ήταν μια γυναικεία πλατεία, ότι αυτό είναι και ότι θα ξαναγίνει.
Πηγή: taz.de
Μετάφραση: Λίνα Φιλοπούλου
Διαβάστε ακόμα
Νιχάλ Σαάντ Ζαγκλούλ: “η σεξουαλική παρενόχληση είναι κοινωνικά αποδεκτή στην Αίγυπτο”
Αίγυπτος: οι μαζικοί δημόσιοι βιασμοί αποκαλύπτουν…
Το γυναικείο ζήτημα στις αραβικές εξεγέρσεις
