Παρουσιάζει η Ειρήνη Αποστολίδου
Η συγγραφέας Αχντάφ Σουέιφ γεννιέται και μεγαλώνει στο Κάιρο. Στη συνέχεια σπουδάζει και κάνει οικογένεια στην Αγγλία, ενώ διατηρεί στενούς δεσμούς με την πατρίδα της. Εκτός από τη συγγραφή μυθιστορημάτων, η Σουέιφ καταπιάνεται με το σχολιασμό σε θέματα πολιτικής και πολιτισμού. Αρθρογραφεί τακτικά στη βρετανική εφημερίδα Γκάρντιαν και την αιγυπτιακή Αλ Σορούκ. Επίσης είναι ιδρύτρια του φεστιβάλ λογοτεχνίας της Παλαιστίνης PALFEST.
Τα νέα της εξέγερσης τη βρίσκουν στις 25 του Γενάρη του 2011 σε λογοτεχνικό φεστιβάλ στην Ινδία. Αμέσως σπεύδει στη γενέτειρά της και συμμετέχει ενεργά στην επανάσταση ενώ παράλληλα την καλύπτει δημοσιογραφικά. Το βιβλίο της «Κάιρο» είναι η καταγραφή, ώρα προς ώρα, των 18 ημερών που συγκλόνισαν την Αίγυπτο το χειμώνα του 2011 και είχαν ως αποτέλεσμα την παραίτηση του προέδρου Χόσνι Μουμπάρακ από την εξουσία. Παράλληλα η συγγραφέας υφαίνει μες στην αφήγησή της την εξέλιξη της επανάστασης στους κατοπινούς μήνες, προσφέροντας έτσι στους αναγνώστες μια καλύτερη κατανόηση των γεγονότων.
Στο «Κάιρο» κάθε δρόμος, κάθε γειτονιά, κάθε κτίριο και πλατεία, φέρει ένα ξεχωριστό φορτίο μνήμης. Μέσα από τις αναμνήσεις της συγγραφέως ξεδιπλώνεται η ιστορία της πόλης της, της οικογένειάς της και της πατρίδας της . Η Σουέιφ καταθέτει ένα βιβλίο βαθιά προσωπικό με θέμα μια συλλογική πράξη αντίστασης. Χάρη σ΄αυτό το συνδυασμό το «Κάιρο» συνομιλεί με το μυαλό και την καρδιά των αναγνωστών σε ένα «μήκος κύματος» το οποίο σπάνια χρησιμοποιεί η πρωτογενής πηγή πληροφόρησης για διεθνή θέματα, το ειδησεογραφικό κείμενο.
Μέσα στο βιβλίο αυτό πάλλονται οι εξεγερμένες καρδιές της ελπιδοφόρας Αιγυπτιακής νεολαίας, των σαμπάμπ· ζητούν μνήμη και δικαίωση του αγώνα οι νεκροί, κι η χώρα βαδίζει ψηλαφητά προς ένα άγνωστο μέλλον. Η Σουέιφ ξενυχτά στην Ταχρίρ, δίνει συνεντεύξεις σε ξένα μέσα ενημέρωσης, συλλέγει ιατρικό υλικό για την περίθαλψη των τραυματιών, φωνάζει,τραγουδά, ανεμίζει την αιγυπτιακή σημαία, τρέχει, πνίγεται από τα χημικά και πασχίζει να αναπνεύσει, φωνάζει συνθήματα μες στην παγωνιά του Φλεβάρη, γράφει και στέλνει τις ανταποκρίσεις της στο εξωτερικό. Γύρω της, φίλοι και συγγενείς, άντρες και γυναίκες όλων των ηλικιών αφιερώνονται ολόψυχα στον αγώνα για να πέσει το καθεστώς. Την ίδια στιγμή η αστυνομία, οι ελεύθεροι σκοπευτές, οι ασφαλίτες, οι φονιάδες της εθνοφυλακής, οι παρακρατικοί, οι εγκληματίες που ελευθερώθηκαν από το καθεστώς συνεργάζονται όλοι μαζί για να καταπνίξουν την επανάσταση, ενώ ο εξεγερμένος λαός τρέφει (φρούδες;) ελπίδες ότι ο στρατός θα φερθεί ως φίλια δύναμη. Στους μήνες που ακολουθούν μετά την παραίτηση του Μουμπάρακ, η πάλη για την ελευθερία συνεχίζεται, καθώς ο στρατός δε λέει να παραδώσει την εξουσία και ένα χάσμα που ολοένα και βαθαίνει χωρίζει τις δυνάμεις της αντιπολίτευσης ανάμεσα σε φιλελεύθερους και ισλαμιστές. Από πού έρχεται και πού πηγαίνει η Αίγυπτος; Η αγωνία της συγγραφέως για την τύχη της πατρίδας της στρέφει αναπόφευκτα τη ματιά μας και στη δική μας χώρα. Και έτσι η Σουέιφ μας προσφέρει μια νέα οπτική που πονά μα που παράλληλα δίνει ελπίδα.
Το «Κάιρο» γράφτηκε στην αγγλική γλώσσα και κυκλοφόρησε για πρώτη φορά από τον βρετανικό εκδοτικό οίκο Bloomsbury το Γενάρη του 2012. Στα ελληνικά κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο. Δυστυχώς το βιβλίο φαίνεται να παρουσιάζει κάποια προβλήματα στη χρήση και τη ροή του λόγου. Παρατηρείται ανομοιογένεια στο επίπεδο της μετάφρασης ανάμεσα σε διαφορετικά κεφάλαια του βιβλίου, αγγλικές ιδιωματικές εκφράσεις αποδίδονται λανθασμένα, ενώ σε σημεία όπου η γραφή εμπνέεται από μια πιο ποιητική διάθεση ο λόγος ηχεί αφύσικα και χαρακτηρίζεται από απουσία ομαλής ροής. Παρά τα όποια προβλήματα όμως, το «Κάιρο» είναι ένα βιβλίο που διαβάζεται μονορούφι, σαν κατάθεση ψυχής. Της ψυχής της εξεγερμένης Αιγύπτου.
Πλατεία Ταχρίρ, Παρασκευή 4 Φεβρουαρίου 2011. Πολλοί ομιλητές παίρνουν το λόγο για λίγα λεπτά ο καθένας για να εμψυχώσουν τον κόσμο και να εκφράσουν τη στήριξή τους στην επανάσταση. Ανάμεσά τους και η Αχντάφ Σουέιφ, η οποία διαβάζει τα ονόματα των προσφάτως συλληφθέντων και απαχθέντων από τις Αρχές ζητώντας την απελευθέρωσή τους.
Ακολουθούν μερικά αποσπάσματα από το βιβλίο
Τρίτη 1 Φεβρουαρίου
[…]Ψωμί. Ελευθερία. Κοινωνική δικαιοσύνη. Πόσοι έχουν έρθει στη σημερινή μιλιονέγια; Ο στρατός λέει ότι είναι δύο εκατομμύρια στην Ταχρίρ. Τέσσερα εκατομμύρια σ’όλη την Αίγυπτο. Και όλα αυτά τα εκατομμύρια μοιάζουν με ανθρώπους που ξύπνησαν από μάγια. Δείχνουμε ευτυχισμένοι. Δείχνουμε σαστισμένοι. Στρεφόμαστε ο ένας στον άλλον για να αναρωτηθούμε, να βεβαιωθούμε. Ένας άντρας ρωτά: «Πώς μας είχαν διχάσει; Πώς μας έκαναν να φοβόμαστε ο ένας τον άλλον με αυτόν τον τρόπο;». Ένας άλλος- με το χέρι του στον ώμο του γιου του-πιάνοντας το νήμα μιας δυνητικής συζήτησης, μου λέει: «Είν’αλήθεια, είχα τόσο άσχημη ιδέα γι αυτόν. Να κάθεται όλη μέρα μπροστά στον υπολογιστή του. Τώρα κοίτα τι έκαναν αυτός και οι φίλοι του. Τους σέβομαι. Τους σέβομαι!»[…]
Όλοι γινόμαστε αμέσως φίλοι. Βλέπω επίσης παλιούς φίλους. Καθώς περιπλανιέμαι στη Μιντάν, πέφτω πάνω σε ανθρώπους που ξέρω ότι ζουν στις Βρυξέλλες, στη Ντόχα, στην Ουάσινγκτον, στο Λονδίνο. Τα παράτησαν όλα και γύρισαν σπίτι*. Τριγυρίζουμε με έκπληκτα μάτια, ωχροί από συγκίνηση. Αγκαλιάζουμε ο ένας τον άλλο. «Κι εσύ εδώ; Μα και βέβαια θα ερχόσουν» λέμε κι αγκαλιαζόμαστε ξανά. […]
Πέμπτη 3 Φεβρουαρίου
[..]Μια γυναίκα με βλέπει να γράφω και πλησιάζει: «Γράψε» λέει «γράψε ότι ο γιος μου είναι εκεί με τους σαμπάμπ. Οτι απηυδήσαμε με ό,τι γίνεται εις βάρος της χώρας μας. Γράψε ότι αυτό το καθεστώς διχάζει μουσουλμάνους και χριστιανούς, τους πλούσιους και τους φτωχούς. Οτι έχει γίνει μια χώρα για διεφθαρμένους. Οτι αυτό έφερε την πείνα στην πόρτα μας. Οι νέοι μας ταπεινώνονται στο εξωτερικό, τη στιγμή που η χώρα μας διαθέτει πλουσιοπάροχα τα αγαθά της. Γίνε η φωνή μας στο έξω κόσμο. Πες τους ότι αυτό που συμβαίνει είναι ένα εθνικό έπος που θα διδάσκεται στα σχολεία στις επόμενες γενιές. Βρισκόμαστε στην Ταχρίρ από την Παρασκευή, ολόκληρη η Μιντάν λαμποκοπούσε. Κοίτα τι της έκαναν! Κοίτα όμως! Κοίτα το πουλμανάκι: δώδεκα άνθρωποι είναι συνέχεια πάνω σ’αυτό και τα πανό ποτέ δεν κατέβηκαν, ούτε η σημαία σταμάτησε ποτέ να ανεμίζει. Ο στρατός εμπόδισε τα ασθενοφόρα να έρθουν, όμως αυτοί οι νεαροί γιατροί-αυτοί έκαναν τα ράματα των σαμπάμπ πάνω στο πεζοδρόμιο. Χρειάστηκε μια ώρα για να ξεθάψουν τις σφαίρες απ’τα πόδια του γιου μου. Κι έπειτα πήγε πάλι μέσα». Όλοι, όλοι εδώ γύρω έχουν γίνει ρήτορες. Βρήκαμε τη φωνή μας. [..]
* εδώ η σωστή μετάφραση από τα αγγλικά είναι «…γύρισαν στην πατρίδα».
Μιντάν: πλατεία
Μιλιονέγια: ένα γεγονός όπου συμμετέχουν ένα εκατομμύριο άνθρωποι
Σαμπάμπ: λέξη παρεμφερής με τη λέξη «νεολαία»
Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο
