Το χρέος και τα μέτρα λιτότητας δεν είναι καθόλου ουδέτερα από πλευράς φύλου. Παντού στην Ευρώπη οι γυναίκες πληρώνουν το πιο υψηλό τίμημα για τις πολιτικές που επιβάλλονται στο όνομά του χρέους, παντού πλήττονται κατ’ απόλυτη προτεραιότητα, σε όλες τις πλευρές της ζωής τους. Στη διάρκεια δύο εβδομάδων, φεμινίστριες της Πορτογαλίας, της Ισπανίας, της Ελλάδας, της Αγγλίας και της Ουγγαρίας γύρισαν όλη τη Γαλλία και μίλησαν σε μια ντουζίνα συγκεντρώσεις με θέμα ” Κοινωνικό κραχ, άνομο δημόσιο χρέος, λιτότητα και φεμινισμός”. Ο επόμενος σταθμός της φεμινιστικής περιοδείας θα είναι η Ισπανία. Το κείμενο που ακολουθεί είναι η εισήγηση της Σόνιας Μητραλιά σε αυτή την περιοδεία.
της Σόνιας Μητραλιά
Στην Ελλάδα, εμείς οι γυναίκες υφιστάμεθα μία πρωτοφανή ιστορική οπισθοχώρηση των δικαιωμάτων μας και της καθημερινής μας ζωής.
Και ιδού σε τι συνοψίζεται η καθημερινή ζωή στην Ελλάδα στην εποχή της Τρόικας: ακραία ανασφάλεια και φτώχεια, καταπίεση και εξαρτήσεις, βία, αποκλεισμό από την πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη και… απελπισία!
Απελπισία, επειδή η Τρόικα και οι ντόπιοι υπάλληλοί της επιμένουν, σαδιστικά ξανά και ξανά σε αυτή την καταστροφική και στείρα πολιτική , που έχει ήδη καταστρέψει το κράτος πρόνοιας σε λιγότερο από τρία χρόνια, που τίναξε στον αέρα την οικονομία, που προκάλεσε την ύφεση, και έχει εκτοξεύσει την ανεργία στα ύψη…
Οι δείκτες του χρέους είναι αμείλικτοι. Τα 299 δισεκατομμύρια δολάρια του δημόσιου χρέους το 2009, πριν τη συμφωνία με την Τρόικα, δηλαδή το 129,3% του ΑΕΠ, ξεπέρασε τα 368 δισεκατομμύρια το 2011(169% του ΑΕΠ), όπως δείχνουν τα επίσημα στοιχεία της κυβέρνησης, και σύμφωνα με κάποιες εκτιμήσεις θα υπερβεί το 200% του ΑΕΠ, το 2020…
Πώς να μην απελπιζόμαστε λοιπόν, όταν η συντριπτική πλειοψηφία του πληθυσμού, τόσο οι άνδρες όσο και οι γυναίκες, υφίστανται τις καταστροφικές συνέπειες αυτών των πολιτικών, που όχι μόνο δε λύνουν το πρόβλημα του χρέους, αλλά μας βυθίζουν όλο και περισσότερο στην ανθρωπιστική κρίση και στο χάος, και όλα αυτά…για το τίποτα!
Η ζωή των γυναικών σε αυτή την Ελλάδα που κυβερνιέται από τη Τρόικα
Πρώτα απ όλα, τινάχτηκε στον αέρα το δικαίωμα στην εργασία. Με αφορμή το χρέος, αναστράφηκε η ιστορική τάση συνεχούς βελτίωσης της θέσης της γυναίκας στην αγορά εργασίας από τη δεκαετία του 1980 και μετά. Εφεξής, λοιπόν, έχουμε όχι μια προσωρινή αλλά μια ιστορικών διαστάσεων οπισθοδρόμηση: Πριν την κρίση, η ανεργία στις γυναίκες έφτανε στο 12%, ενώ σήμερα φθάνει αισίως το 29-30 %. Και στις νέες γυναίκες ηλικίας 15-24 ετών φτάνει το 61%… μία πραγματική καταστροφή για αυτές, που συνειδητοποιούν ότι δεν έχουν πια μέλλον! Σήμερα, υπάρχουν πολλοί περισσότεροι άνεργοι (κυρίως γυναίκες) απ’ ότι εργαζόμενοι. Και το ένα τρίτο των εργαζομένων δεν πληρώνονται. Συχνά, οι πωλήτριες σε σούπερ μάρκετ πληρώνονται σε είδος.
Όσο για το δικαίωμα στην ελεύθερη μητρότητα ή στην ελεύθερη επιλογή να αποφασίζουμε εάν θέλουμε να αποκτήσουμε παιδιά, είναι κενό γράμμα. Τι ειρωνεία της ιστορίας! Σαράντα χρόνια πίσω, αγωνιζόμασταν κατά της καταναγκαστικής μητρότητας, ενώ σήμερα μας αρνούνται το δικαίωμα να αποκτήσουμε παιδί…
Η φτώχεια, η δυστυχία, η ανασφάλεια έχουν ήδη μειώσει τις γεννήσεις κατά 15%. Τρία εκατομμύρια ανασφάλιστοι Έλληνες είναι αναγκασμένοι να πληρώνουν την ιατροφαρμακευτική τους περίθαλψη, η οποία έχει εμπορευματοποιηθεί και ιδιωτικοποιηθεί.
Ένα απλό παράδειγμα: Εδώ και καιρό, ο τοκετός δεν είναι πια δωρεάν, και κοστίζει ακριβά, πολύ ακριβά: 800 ευρώ o φυσικός τοκετός, και 1600 η καισαρική.
Να τι λέει μία πρόσφατη ανακοίνωση του -μάλλον συντηρητικού- Ιατρικού Συλλόγου Ελλάδος: «Είναι ένα καθημερινό δράμα που έγκυες γυναίκες έρχονται να γεννήσουν με καισαρική, αλλά δεν το μπορούν επειδή δεν έχουν να πληρώσουν». «Αυτές οι γυναίκες πρέπει τότε να γεννήσουν στο δρόμο, με κίνδυνο να πεθάνουν ή να δώσουν ζωή σε ένα παιδί που θα είναι ανάπηρο εφόρου ζωής».
Επιπλέον, ακόμη και αυτές που μπορούν να πληρώσουν, «γεννούν σε μερικά νοσοκομεία χωρίς την παρουσία γυναικολόγου, καθώς υπάρχει έλλειψη προσωπικού, λόγω των περικοπών»!
Η ληστεία του αιώνα!
Υπάρχουν όμως και χειρότερα. Ολάκερο το ελληνικό Κράτος Προνοίας έχει καταστραφεί. Το αποτέλεσμα είναι ότι όλες οι δημόσιες υπηρεσίες που επωμιζόταν προηγουμένως το Κράτος, από τους βρεφονηπιακούς σταθμούς μέχρι τα γηροκομεία ή ακόμη και αυτή η ιατροφαρμακευτική περίθαλψη να τις φορτώνονται τώρα… οι γυναίκες στην οικογένεια! Κι όλα αυτά, χωρίς αμοιβή, χωρίς καν να τους αναγνωρίζεται αυτή η απλήρωτη εργασία. Μια εργασία πραγματικά αστρονομικής αξίας, σε κάτι που θα μπορούσαμε δίκαια να αποκαλέσουμε… μεγαλύτερη ληστεία του αιώνα!
Τα τεράστια ποσά που εξοικονομούνται από αυτή την τυπικά νεοφιλελεύθερη επιχείρηση, πηγαίνουν απευθείας στην αποπληρωμή του χρέους. Γιατί; Επειδή, σύμφωνα με το νεοφιλελεύθερο δόγμα, πρέπει να δοθεί απόλυτη προτεραιότητα στην ικανοποίηση των πιστωτών και των τραπεζιτών, και όχι στις στοιχειώδεις ανάγκες των πολιτών.
Έχετε ακούσει ποτέ να μιλούν για όλα αυτά; Όχι, κανείς δεν κάνει τον κόπο ούτε καν να αναφέρει αυτήν την κολοσσιαία ληστεία εκατοντάδων δισεκατομμυρίων ευρώ.
Λοιπόν, είναι γεγονός πως μόνο τα πρώτα και κύρια θύματα αυτής της επιχείρησης, δηλαδή εμείς οι γυναίκες, μπορούμε να μιλήσουμε, να καταγγείλουμε, και κυρίως να κινητοποιηθούμε και να αγωνιστούμε ενάντια σε αυτήν τη ληστεία. Κι αυτό γιατί δεν πρόκειται απλά και μόνο για την όλο και πιο απλήρωτη εργασία, αλλά επίσης και κυρίως για τη γενική επίθεση κατά των δικαιωμάτων που έχουμε κατακτήσει με τους αγώνες μας σε αυτά τα τελευταία 40 χρόνια.
Όμως, υπάρχει κάτι παραπάνω. Μία τέτοια ιδιωτικοποίηση των δημοσίων υπηρεσιών χάρη στην απλήρωτη εργασία των γυναικών, πρέπει να δικαιολογηθεί ιδεολογικά προκειμένου να γίνει αποδεκτή. Να λοιπόν γιατί οι γυναίκες παρουσιάζονται ως «φύσει» αφιερωμένες στις οικογένειές τους, στους συζύγους τους, στα παιδιά τους και στα οικιακά.
Γιατί; Επειδή, λένε, αυτή είναι η «αποστολή» τους, η «αποστολή» των γυναικών, να είναι οι υπηρέτριες των άλλων και στη περίπτωσή μας, να είναι το υποκατάστατο ενός Κράτους Προνοίας που έχει πια διαλυθεί.
Γνωρίζετε πολύ καλά το όνομα αυτού του ιδεολογικού περιτυλίγματος, αυτού του πολιτικού άλλοθι: Το όνομά του είναι πατριαρχία, και μάλιστα, το χειρότερο είδος της παλιάς καλής πατριαρχίας, που, στις μέρες μας, πάει χέρι-χέρι με την πιο πρόσφατη και συγχρόνως, την πιο βάρβαρη έκφραση του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού…
Αυτό το πάντρεμα καπιταλισμού και πατριαρχίας μεταφράζεται σε κάτι πολύ συγκεκριμένο. Στο ότι έχουμε μία μόνο επιλογή: να υπηρετούμε! Να υπηρετούμε , να φροντίζουμε και να αναθρέφουμε, να θρέφουμε και να καθαρίζουμε τα βλαστάρια μας, τους ηλικιωμένους μας, τους γιους μας, τους αδελφούς και τους συζύγους μας, που είναι άνεργοι, όλους εκείνους που δεν μπορούν πια να έχουν το δικό τους διαμέρισμα και αναγκάζονται να στοιβάζονται στο ίδιο σπίτι.
Μήπως, όμως έχουμε να κάνουμε, απλώς, με μία επιστροφή στις εστίες; Με μία επιστροφή στην δεκαετία του ΄50, πριν από τις φεμινιστικές κατακτήσεις, σε ένα οικογενειακό μοντέλο βασισμένο στο ζευγάρι, με τον άνδρα να δουλεύει στο εργοστάσιο και την γυναίκα στο σπίτι; Δεν αποκλείεται η κοινωνική κατάρρευση, μια κοινωνία ανέργων, χωρίς κοινωνικό κράτος, χωρίς κοινωνία πολιτών, να γεννήσουν μία οικογένεια που τείνει να πισωγυρίσει σε μία πιο αρχαϊκή μορφή κοινοτικής ζωής, προς ένα είδος φάρας ή φυλής όπου δεν θα υπάρχουν πια καθόλου ατομικά δικαιώματα για μας.
Γιατί χαραμίζεται μια ολάκερη κοινωνία;
Γιατί όλα αυτά; Επειδή αυτά τα χρήματα πρέπει να πάνε κατά προτεραιότητα και αυτόματα στην αποπληρωμή των δανειστών τους!
Κι έπειτα, θα μας ρωτήσετε, μα γιατί όλα αυτά; Ποια λογική διέπει αυτές τις πολιτικές που σπέρνουν την δυστυχία και καταστρέφουν μία ολάκερη κοινωνία; Γιατί αυτό το κοινωνικό χαράμισμα;
Η απάντησή μας είναι κατηγορηματική: επειδή δεν πρέπει να ικανοποιηθούν κατά προτεραιότητα οι ανάγκες των πολιτών, αλλά εκείνες των πιστωτών και των τραπεζιτών!
Ναι, ήταν τον Φλεβάρη του 2012 που το Eurogroup, δηλαδή αυτοί που κυβερνούν σήμερα την Ευρώπη, επέβαλλε στην Ελλάδα, όχι μόνο να εγγράψει στο Σύνταγμα της την απόλυτη προτεραιότητα των πιστωτών αλλά και το τερατώδες μέτρο να ανοίξει ένα κλειστό τραπεζικό λογαριασμό στο Λουξεμβούργο, στον οποίο θα κατατίθεται η λεγόμενη «βοήθεια» της Ευρώπης στην Ελλάδα … που η Ελλάδα δεν θα μπορεί καν να αγγίξει.
Αυτό συνιστά μία πραγματική αντεπανάσταση παγκόσμιας εμβέλειας. Γιατί; Επειδή μέχρι αυτό τον μοιραίο Φλεβάρη του 2012, το Διεθνές Δίκαιο είχε για θεμέλιο μια απαραβίαστη αρχή, την αρχή της «Κατάστασης Ανάγκης», που επιβάλλει στις κυβερνήσεις όλου του κόσμου να δίνουν προτεραιότητα στην ικανοποίηση των βασικών αναγκών των πολιτών τους, δηλαδή στην Υγεία, στην Παιδεία, στην Πρόνοια κλπ. Αυτό, λοιπόν, που επιβάλει το Eurogroup στην Ελλάδα, δεν αφορά μόνο την Ελλάδα αλλά όλο το κόσμο!
Γιατί; Επειδή συνιστά ένα προηγούμενο, που αποσκοπεί να καταστρέψει την αρχή της Κατάστασης Ανάγκης, και να την αντικαταστήσει με αυτήν της προτεραιότητας των δανειστών.
Είναι σαν να μας λένε κυνικά, «μπορείτε να πεθάνετε, εμείς δεν δίνουμε δεκάρα, γιατί το μόνο πράγμα που μας ενδιαφέρει είναι να εξυπηρετήσουμε τα συμφέροντα των πιστωτών και τίποτα άλλο.
Και το μέλλον της δημοκρατίας στην Ελλάδα και στην Ευρώπη;
Ωστόσο, αυτές οι πολιτικές η πολιτική δεν έχουν για μοναδικό αποτέλεσμα την τερατώδη φτωχοποίηση των Ελλήνων. Στην πραγματικότητα, αυτές οι πολιτικές δολοφονούν το μέλλον της δημοκρατίας στην Ελλάδα και στην Ευρώπη. Γεννούν ένα κόσμο τυφλής βίας, έναν κόσμο χωρίς κανόνες, μια ζούγκλα, όπου το χειρότερο είναι δυνατό. Αυτός ο κόσμος στρώνει το έδαφος στην άκρα δεξιά και στους φασίστες, στα εγκλήματά τους ενάντια στις ελευθερίες, στις εθνικές και σεξουαλικές μειονότητες, στο μίσος τους ενάντια στις γυναίκες και στα φεμινιστικά δικαιώματα.
Θα γίνει, άραγε, η Ελλάδα, και εργαστήρι της απολυταρχικής βίας; Όχι μόνο αρχίζουμε να συνηθίζουμε στη βίαιη ζωή, στην αδιαφορία για την ανθρώπινη ζωή, αλλά είναι και η πολιτική που γίνεται ολοένα και πιο βίαιη, ενώ την ίδια ώρα μπαίνουν σε αμφισβήτηση κατακτήσεις, όπως η απαγόρευση των βασανιστηρίων από το κράτος καθώς αποτελούν πια καθημερινό φαινόμενο.
Λίγες μέρες πριν τις εκλογές του Μάη και προκειμένου να τις κερδίσουν, δύο σοσιαλδημοκράτες υπουργοί διαβόητοι για την άγρια καταστολή των διαδηλώσεων ενάντια στην Τρόικα και τη διάλυση του συστήματος Υγείας, σκηνοθέτησαν το θλιβερό δημόσιο θέαμα ενός πραγματικού λυντσαρίσματος εκδιδόμενων οροθετικών γυναικών (που πίστευαν ότι είναι αλλοδαπές). Με τη δημοσίευση των φωτογραφιών τους στο διαδίκτυο και την τηλεόραση, οι αρχές καλούσαν το λαό να χαφιεδίζει προκειμένου να συλληφθούν εκείνες που, σύμφωνα με τους υπουργούς, «αποτελούν μια υγειονομική ωρολογιακή βόμβα”, “μολύνουν τη κοινωνία με μεταδοτικές ασθένειες” και σκοτώνουν με AIDS τους έλληνες οικογενειάρχες. Η κοινή γνώμη εξοικειώθηκε για μια ακόμη φορά με το ρατσιστικό μίσος και το σεξισμό.
Από την άλλη πλευρά, ένας υποψήφιος του νέο-ναζιστικού κόμματος «Χρυσή Αυγή», επιτέθηκε σε δύο βουλευτίνες της αριστεράς, μέσα σε τηλεοπτικό στούντιο, και μάλιστα στη διάρκεια ζωντανής εκπομπής, κατά την προεκλογική περίοδο της περασμένης άνοιξης. Αυτή η πράξη βίας, αντί να προκαλέσει κύμα αγανάκτησης και αποστροφής, δημιούργησε, αντιθέτως, μεγάλο κύμα λαϊκής συμπάθειας και οδήγησε στην εκλογική νίκη της Χρυσής Αυγής, που είναι, σήμερα, τρίτο κόμμα, σύμφωνα με όλες τις δημοσκοπήσεις. Χαρακτηρίζοντας τους μετανάστες «υπανθρώπους», και μάλιστα στη διάρκεια συνεδρίασης στην ελληνική Βουλή, το ίδιο νέο-ναζιστικό κόμμα έχει ήδη στο ενεργητικό του πολλές αιματηρές επιθέσεις εναντίον μεταναστών, πιθανώς και φόνους, καθώς και επιθέσεις κατά των Ρομά των ομοφυλοφίλων, των αριστερών και των εθνικών μειονοτήτων! Και καθώς πρεσβεύει την πρόσβαση στα κοινωνικά δικαιώματα (βρεφονηπιακοί σταθμοί, διατροφή, ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, αλληλεγγύη) μόνο για τους Έλληνες, είναι φυσικό η Χρυσή Αυγή να επιτίθεται περιοδικά σε παιδικούς σταθμούς ή ακόμα και σε νοσοκομεία, με το διακηρυγμένο στόχο να διώξει με τη βία τους «ξένους», ώστε να κάνει χώρο στους Έλληνες!
Τι πρέπει να κάνουμε πριν είναι πολύ αργά; Πώς να αντισταθούμε στη νεοφιλελεύθερη μάστιγα και στην άνοδο του φασισμού και του ολοκληρωτισμού; Πώς να αντιμετωπίσουμε τον εκβιασμό του χρέους και τα εφιαλτικά μέτρα λιτότητας, πώς να αμυνθούμε κατά της βίας;
Καταρχήν, έχουμε κατεπειγόντως ανάγκη να μην μείνουμε μόνες. Έχουμε ανάγκη από βοήθεια, από την ενεργό αλληλεγγύη των κοινωνικών και φεμινιστικών κινημάτων της Ευρώπης. Πρέπει καθεμία από εμάς, στην χώρα της, να παλέψει ενάντια στις ίδιες ελευθεροκτόνες πολιτικές λιτότητας, που τις εμπνεύστηκαν και τις εφαρμόζουν οι ίδιοι εχθροί.
Με λίγα λόγια, πρέπει να αντισταθούμε όλες μαζί, πέρα από τα εθνικά μας σύνορα.
Ναι, πρέπει να το πούμε δυνατά και καθαρά: πρέπει να χτίσουμε ένα μαζικό ευρωπαϊκό γυναικείο κίνημα ενάντια στη λιτότητα, αλλά και ενάντια στο άνομο χρέος, που βρίσκεται στη ρίζα των προβλημάτων μας.
Μετάφραση από τα γαλλικά: Δήμητρα Αγγελοπούλου
