της Βέρας Σιατερλή
Η Κατερίνα Στεφοπούλου, αρχιτέκτονας και εικαστικός, παρουσιάζει τη δουλειά της στο Αετοπούλειο Πολιτιστικό Κέντρο του Δ. Χαλανδρίου μέχρι τις 20 Δεκεμβρίου, και μιλάει στο Φύλο Συκής για το έργο και τις απόψεις της.
Πώς ξεκίνησες να εκφράζεσαι καλλιτεχνικά μέσα από την ζωγραφική; Τι ρόλο έπαιξε στον επαγγελματικό σου προσανατολισμό το γεγονός ότι και οι δύο γονείς σου ήταν εικαστικοί;
Το ότι και οι δύο μου γονείς ήταν εικαστικοί έπαιξε μεγάλο ρόλο στην ζωή μου… και νομίζω παίζει ακόμα. Από δύο χρονών βρισκόμουν, επί καθημερινής βάσης, μέσα στο ατελιέ τους -να πειράζω τα χαρτιά και τους μουσαμάδες, να εξερευνώ τα διαφορετικά πινέλα και εργαλεία, ακόμα και να μυρίζω τα λάδια, τις τέμπερες, το νέφτι- και μέσα στις αίθουσες διδασκαλίας, να τους ακούω να διδάσκουν θεωρητικά και πρακτικά μαθήματα τέχνης. Όλες μου οι αισθήσεις έχουν αναμνήσεις. Αυτή ήταν η καθημερινότητά μου. Μου επέτρεπαν να ζωγραφίζω στους τοίχους του σπιτιού μας… όπου στην συνέχεια με κάρβουνο έκανε τις διορθώσεις του ο πατέρας μου και τις άφηνε εκεί για να τις βλέπω συνεχώς ώσπου να τις «χωνέψω». Με άλλα λόγια, από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου ή ακόμα και πιο πριν ασυνείδητα, εκφραζόμουν καλλιτεχνικά και όχι μόνο από την ζωγραφική.
Ο τρόπος επιλογής του αντικειμένου σου είναι περισσότερο συλλογική μνήμη ή ατομικό βίωμα;
Τον τρόπο επιλογής θα τον χαρακτήριζα μάλλον ατομικό βίωμα. Ατομικό βίωμα που πηγάζει όμως από τις, καθημερινές σχεδόν, συζητήσεις και διδασκαλίες του πατέρα μου, πάνω σε θέματα που απασχολούσαν την φιλοσοφία και την τέχνη από τις απαρχές τους ως και τις μέρες μας, όπως για παράδειγμα η αρχέτυπη έννοια του κενού και του όλου. Με λίγα λόγια ένα ατομικό βίωμα επηρεασμένο από την συλλογική μνήμη των γενικών αρχών και παγκόσμιων αξιών της τέχνης.
Πόσο σημαντικός είναι ο τόπος-χώρος και οι προσλαμβάνουσες για έναν καλλιτέχνη;
Ο τόπος-χώρος και οι προσλαμβάνουσες ενός καλλιτέχνη αποτελούν μέρος της προσωπικότητάς του, των πολιτισμικών του αναφορών. Στοιχεία τα οποία ούτε πρέπει να παραμερίζει, ούτε και να τα εξυψώνει. Το έργο του θα γίνεται αντιληπτό με τον ένα ή άλλο τρόπο, ανεξαρτήτως αυτών των στοιχείων και ο καθένας θα μπορεί να κάνει, και κάνει, προβολή των προσωπικών του στοιχείων και εμπειριών επάνω σε αυτό. Εδώ θα μιλήσω λίγο και για την αρχιτεκτονική και την διαφορά της με την ζωγραφική. Δεν μπορεί ένας αρχιτέκτονας να σχεδιάσει ένα κτίριο στην Αφρική με τον ίδιο τρόπο που θα το έκανε στον Βόριο Πόλο. Αλλά, ακόμα και αν το έκανε ηθελημένα, δεν θα μπορούσε αυτό να γίνει αντιληπτό, γιατί υπεισέρχεται η έννοια της χρήσης, της λειτουργικότητας. Αυτή νομίζω είναι και η γοητεία της ζωγραφικής και της τέχνης γενικότερα, ότι ανεξαρτήτως τόπου και χρόνου, το αισθητικό αποτέλεσμα γίνεται αντιληπτό.
Ποιά είναι κατά τη γνώμη σου η πιο ουσιαστική εικαστική παρατήρηση που θα έκανες για το έργο σου;
Μάλλον ένα σχόλιο για την θεματική μου θα έκανα, ότι δηλαδή προσπαθώ να παντρέψω το σχέδιο, την γραφή και τους τόνους, μέσω της σύνθεσης, με τελικό θέμα να αποτελεί για μένα η ζωγραφικότητα της φυσικότητας και όχι της ίδιας της φύσης. Προσπαθώ να φανερώσω παραστάσεις καθαρής αισθητικής ενέργειας, την δύναμη της ίδιας της εικαστικής πράξης, η οποία γίνεται σχεδόν ταυτόχρονα με την αισθητική σκέψη, όπως ένας σεισμογράφος καταγράφει το συμβάν.
Πόσο σημαντικό είναι το υλικό και για ποιους λόγους; Τι προσδίδει κατά τη γνώμη σου η επιλογή του υλικού (μελάνι σε χαρτί) στο εικαστικό αποτέλεσμα που επεδίωξες;
Το ίδιο το υλικό είναι αυτό που οδηγεί την αισθητική σκέψη και δημιουργεί τελικά το εικαστικό αποτέλεσμα. Αλλιώς ζωγραφίζεις με λάδι, αλλιώς με κάρβουνο. Άλλη θεματική το ένα, άλλη το άλλο. Όταν φαντασιώνεται ένα έργο ο καλλιτέχνης ξέρει εξαρχής και το υλικό το οποίο θα χρησιμοποιήσει. Στην συγκεκριμένη σειρά έργων, το ίδιο το μελάνι και οι ιδιότητές του είναι αυτές που δίνουν πνοή στο χαρτί, το οποίο και αυτό προσφέρει, ανάλογα πόσο απορροφητικό ή τραχύ, για παράδειγμα, είναι.
Είναι το έργο σου αποτέλεσμα μιας γυναικείας ματιάς; κι αν ναι σε τι αφορά αυτό;
Υποσυνείδητα μπορεί όντως να παίζει ρόλο, συνειδητά όμως προσπαθώ να δημιουργώ με καθαρά αισθητικά κριτήρια, αναζητώντας σκεπτόμενη την ουσία της τέχνης.
Πιστεύεις ότι υπάρχουν στοιχεία στο έργο σου που σημαίνουν ή διαβάζονται με έναν ξεχωριστό τρόπο από τις γυναίκες;
Δεν ξέρω αν θα πρέπει η τέχνη να προσλαμβάνεται διαφορετικά από ορισμένες ομάδες και να μην έχει καθολικό ρόλο. Νομίζω ότι και μόνο η παρουσία γυναικών σε αυτό τον δύσκολο και ανδροκρατούμενο κόσμο της τέχνης είναι μια μικρή επανάσταση.
Έχει επηρεάσει η κρίση το έργο σου;
Η κρίση ίσως επηρεάζει τα μέσα δημιουργίας και όχι τόσο την ίδια καθεαυτό την δημιουργία και την ποιότητά της. Δεν θα δούμε νομίζω λιγότερο καλά έργα τέχνης, το αντίθετο. Νομίζω ότι τώρα είναι η εποχή για να αναφανούν οι πραγματικές αισθητικές αξίες έναντι των πλασματικών και αυτών του καταναλωτισμού.
Αυτή την εποχή βρίσκεσαι σε προετοιμασία κάποιων έργων; Δουλεύεις πάνω σε κάποια ιδέα; Αν ναι, θα ήθελες να μας μιλήσεις γι’ αυτή τη δουλειά; Για τα επόμενα καλλιτεχνικά σου σχέδια;
Κάθε μέρα που περνάει προετοιμάζω νέα έργα και αυτό γίνεται με διάφορους τρόπους. Είτε με το να διαβάζω κάτι σχετικό ή όχι με την τέχνη, είτε με το να πηγαίνω στο εργαστήρι για να δουλέψω, πάντα σκέφτομαι το έργο που έχω να τελειώσω ή θέλω να ξεκινήσω και γι’ αυτό πάντα μαζί μου έχω ένα μπλοκάκι.
