Η γυναίκα του Καίσαρα – Άσχετο;

της Σίσσυς Βωβού

Μα πώς την λέγανε αυτή τη γυναίκα του Καίσαρα επιτέλους, που μετά από δύο χιλιάδες χρόνια μαθαίνουμε ακόμα πώς έπρεπε να φαίνεται και δεν έχουμε μάθει το όνομά της; Παλιά και καινούρια η συνήθεια. Εδώ μέχρι πρόσφατα στα ελληνικά χωριά ξέραμε τη Θανάσαινα, την Δημήτραινα, την Λευτέραινα, δεν έφτανε δηλαδή που έπαιρνε το επίθετο του ανδρός της όταν παντρευόταν, έπαιρνε και το όνομά του όταν γένναγε το πρώτο παιδί. Τέλος πάντων, την περί ης ο λόγος Καισαρίνα την λέγανε Καλπουρνία, σας βεβαιώνω, γιατί έψαξα στο ίντερνετ.

Και τι θέλουν όλοι αυτοί που γράφουν κάθε τόσο για την γυναίκα του Καίσαρα, δηλαδή για την Καλπουρνία; Φαντάζομαι, θέλουν να δείξουν και κάποιες ιστορικές γνώσεις, ή τέλος πάντων να ανασύρουν από τα βάθη της ιστορίας κάτι για τη συζυγική πίστη, που είναι το άπαν της ηθικής. Αναφέρουν ότι ναι μεν ήταν τίμια αυτή η γυναίκα, δηλαδή δεν κεράτωνε τον άντρα της (πράγμα που θα αμφισβητούσαν οι δικές μου πληροφορίες αλλά ας μην την εκθέσω μετά από δύο χιλιάδες χρόνια), αλλά θα έπρεπε και να φαίνεται ότι δεν τον κεράτωνε. Κάθε φορά που αμφισβητείται ένας άνθρωπος γιατί είναι πλούσιος, όπως γράφτηκε τελευταία για κάποιους βουλευτές και βουλεύτριες του ΣΥΡΙΖΑ, γιατί έχει διαπλοκές, όπως γράφτηκε για τον πρώην πρόεδρο του ΤΑΙΠΕΔ, ή για άλλους λόγους, αρχίζει η συζήτηση για την γυναίκα του Καίσαρα. Και όλοι αυτοί που γράφουν δεν προβληματίζονται καν πώς λεγόταν αυτή η γυναίκα, αλλά ακόμα το να συγκρίνεις έναν άνδρα με μια γυναίκα, έστω και μιας άλλης εποχής, και την ηθική της, ίσως να παραπέμπει και σε άλλες σκέψεις, που δεν συνάδουν με την τρέχουσα θεωρούμενη ορθή σεξουαλικότητα, την οποία προφανώς οι εν λόγω συγγραφείς εξαίρουν.

Τέλος πάντων και επί του προκειμένου, ο Ιούλιος Καίσαρας ήθελε να χωρίσει την Καλπουρνία και της έκανε μια σκηνοθεσία, έστειλε δηλαδή στους κοιτώνες της έναν κύριο της εποχής που είχε φροντίσει να τον δουν κάποιοι μάρτυρες και μετά την κατηγόρησε ότι έχει εραστή, την πήγε στο δικαστήριο για να την χωρίσει επειδή ήδη είχε κανονίσει την πορεία του και εκείνη αθωώθηκε γιατί το δικαστήριο αποφάσισε ότι η Καλπουρνία είναι «τίμια». Ο Καίσαρας στη συνέχεια επέμεινε ότι δεν έπρεπε μόνο να είναι τίμια, αλλά και να φαίνεται, για να σώσει τέλος πάντων την αξιοπιστία του. Έτσι, η Καλπουρνία ήταν εκείνη που μέχρι τέλους ήταν δίπλα του (δεν αφήνεις εύκολα έναν Καίσαρα, μην κοροϊδευόμαστε) και που του είπε για τους κακούς οιωνούς την ημέρα που ήταν να πάει στη Σύγκλητο (παροτρύνοντάς τον να μην πάει) όπου δολοφονήθηκε από πλήθος ανδρών που είχαν κάνει συνωμοσία, συμπεριλαμβανομένου του Βρούτου.

Και τι ήταν ο Βρούτος; Άλλο μπέρδεμα, που μας πάει όχι στο τι πρέπει να είναι ή να φαίνεται η γυναίκα του Καίσαρα, αλλά στο τι ήταν ο Καίσαρας. Ο Καίσαρας λοιπόν ήταν και πολύ εραστής. Διαβάζουμε στην Wikipedia:

Πέρα από την υπόνοια ομοφυλοφιλίας στην σχέση του με τον βασιλιά της Βιθυνίας Νικομήδη -που ο Σουητώνιος την αναφέρει ως μοναδική φήμη τέτοιας μορφής αλλά επιμένει σ΄αυτήν με προφανή ευχαρίστηση- ο Καίσαρ υπήρξε ακαταπόνητος εραστής. Κατά τον Σουητώνιο πάντα, είχε σχέσεις με πολλές γυναίκες μεταξύ των οποίων και με τις συζύγους του Κράσσου και του Πομπήιου. Πάνω απ’ όλες αγάπησε την Σερβιλία, την μητέρα του Βρούτου -για την οποία ελέχθη ότι του εξέδιδε την κόρη της Τερτία, σύζυγο εν συνεχεία του αρχισυνωμότη Γάιου Κάσσιου- και την Κλεοπάτρα. Η δράση ήταν τόση που όταν τέλεσε θρίαμβο για την κατάκτηση της Γαλατίας, οι στρατιώτες του τραγουδούσαν «Πολίτες, κλειδώστε τις γυναίκες σας, γιατί έρχεται ο φαλακρός μοιχός».

Η ερωτική σχέση του Καίσαρα με την μητέρα του Βρούτου Σερβιλία κατά το κρίσιμο διάστημα της σύλληψης του Βρούτου αμφισβητήθηκε από ορισμένους συγγραφείς αλλά ο Σουητώνιος είναι κατηγορηματικός: «Ο Καίσαρ αγάπησε περισσότερο από κάθε άλλη γυναίκα την Σερβιλία, μητέρα του Βρούτου». Ο δε Πλούταρχος είναι ακόμη πιο κατηγορηματικός και δίνει λεπτομέρειες. Η δε άποψη των αρχαίων συγγραφέων ενισχύεται από την φροντίδα του Καίσαρα για τον Βρούτο που είδαμε κατά την μάχη των Φαρσάλων, και από την εν συνεχεία προώθησή του σε αξιώματα, με τελευταίο αυτό του πραίτωρα.

Η ψυχολογική κατάσταση του Βρούτου ήταν δεινή. Η οικογενειακή παράδοση τον βάραινε αφόρητα. Όταν πήγαινε στο πραιτώριο έβρισκε στο άγαλμα του μεγάλου προγόνου του Λεύκιου Βρούτου επιγραφές που έλεγαν «Κοιμάσαι, Βρούτε» και «Δεν είσαι Βρούτος». Υπήρχε επίσης το μίσος προς τον διαφθορέα της μητέρας του -που τον είχε κάνει να μη ξέρει αν είναι ένας Βρούτος ή ένας νόθος- και, όπως διαδιδόταν, και της αδελφής του. Ο Κάσσιος θεώρησε απαραίτητη την σύμπραξη του Βρούτου, κατόρθωσε να τον παροξύνει και τον μύησε στην συνωμοσία.

Με λίγα λόγια, γιατί θα πρέπει να ενδιαφέρεται κάποιος το 2013 για το τι ήταν ή φαινόταν η γυναίκα του Καίσαρα, χωρίς καν να ενδιαφερθεί για το όνομά της και δεν βρίσκει άλλα, πιο σύγχρονα και αξιόπιστα παραδείγματα; Ή έστω, αν θέλουν να πάνε τόσο πίσω για να δείξουν ιστορικές γνώσεις, να μας πουν για τον ίδιο τον Καίσαρα ή για τις γυναίκες του Κράσσου και του Πομπήιου, οι οποίες κεράτωναν τους συζύγους τους με τον Καίσαρα. Αντ’ αυτού βρήκαν να ξεσπάσουν στην καημένη την Καλπουρνία για να στηλιτεύσουν κάτι που θεωρούν ότι αξίζει να στηλιτευθεί;

Μήπως απλώς τους εξιτάρει η «ηθική» της διαχρονικής συζύγου για να καλύψουν πίσω από αυτήν τις δικές τους πομπές, ή απλώς υποσυνείδητα θέλουν να ξαναφέρουν τις παλιές ηθικές διδασκαλίες, έτσι για να μην ξεχνάμε την πατριαρχία; Απλώς αναρωτιέμαι, και ίσως όλο αυτό να είναι άσχετο.