των Cordula Meyer, Conny Neumann, Fidelius Schmid, Petra Thuckendanner and Steffen Winter
Όταν η Γερμανία νομιμοποιούσε την πορνεία πριν από τουλάχιστον μια δεκαετία, οι πολιτικοί ήλπιζαν ότι έτσι θα μπορούσαν να δημιουργηθούν καλύτερες συνθήκες διαβίωσης και θα δινόταν περισσότερη αυτονομία στις εκδιδόμενες. Όμως αυτό δεν λειτούργησε. Η εκμετάλλευση και το trafficking παραμένουν βασικά προβλήματα.
Το Sânandrei είναι ένα φτωχό χωριό στη Ρουμανία, με υποβαθμισμένα σπίτια και λασπωμένα μονοπάτια. Περίπου το 80% των νέων σε ηλικία κατοίκων είναι άνεργοι, ενώ μια οικογένεια θεωρείται τυχερή εάν κατέχει έναν κήπο για να καλλιεργεί πατάτες και λαχανικά.
Η Αλίνα στέκεται μπροστά από το σπίτι των γονιών της, ένα από τα παλαιότερα στο Sânandrei, φορώντας γούνινες μπότες και τζιν. Μιλάει για τους λόγους για τους οποίους ήθελε να φύγει μακριά από το σπίτι της πριν από τέσσερα χρόνια, αφού είχε κλείσει τα 22. Μιλάει για τον πατέρα της, που μεθούσε και έδερνε τη γυναίκα του, ενώ μερικές φορές κακοποιούσε και την κόρη του. Η Αλίνα δεν είχε ούτε λεφτά ούτε δουλειά.
Μέσω του νέου αγοριού μιας φίλης της, άκουσε για τις δυνατότητες στη Γερμανία. Έμαθε ότι εκεί μια πόρνη μπορούσε εύκολα να κερδίζει €900 τον μήνα.
Η Αλίνα άρχισε να το σκέφτεται. Οτιδήποτε έμοιαζε καλύτερο από το Sânandrei. «Νόμιζα ότι θα έχω δικό μου δωμάτιο, ένα μπάνιο και όχι πάρα πολλούς πελάτες», λέει. Το καλοκαίρι του 2009 αυτή και η φίλη της μπήκαν στο αυτοκίνητο του αγοριού της φίλης και, οδηγώντας μέσω της Ουγγαρίας, της Σλοβακίας και της Τσεχίας, έφτασαν στη γερμανική πρωτεύουσα –όχι στην τρέντι συνοικία του Mitte, στην καρδιά της πόλης, αλλά κοντά στο αεροδρόμιο Schönefeld, όπου και μόνο το όνομα του οικήματος έλεγε πολλά για τον ιδιοκτήτη: Airport Muschis («Μουνιά του Αεροδρομίου»). Το πορνείο ειδικευόταν σε flat-rate sex (ΣτΜ, κάτι σαν τον μπουφέ που προσφέρουν τα ξενοδοχεία). Για €100 ο πελάτης μπορούσε να κάνει σεξ για όση ώρα και όσο συχνά ήθελε.
Όλα έγιναν πολύ γρήγορα, λέει η Αλίνα. Υπήρχαν και άλλες γυναίκες από τη Ρουμανία που γνώριζαν τον άντρα που είχε φέρει και εκείνες εκεί. Της είπαν να παραδώσει τα ρούχα της και της έδωσαν αποκαλυπτικά εσώρουχα. Μόλις μερικές ώρες μετά την άφιξή της, έπρεπε να δεχτεί τους πρώτους πελάτες. Σύμφωνα με την ίδια, όταν δεν ήταν αρκετά καλή με τους πελάτες, οι Ρουμάνες της μείωναν των μισθό της.
Οι Βερολινέζοι πελάτες πλήρωναν κατά την είσοδο. Πολλοί έκαναν χρήση ουσιών για να βελτιώσουν τις σεξουαλικές τους επιδόσεις και άντεχαν όλη τη νύχτα. Συχνά σχηματιζόταν ουρά έξω από το δωμάτιο της Αλίνας. Η ίδια λέει ότι κάποια στιγμή σταμάτησε να μετράει πόσοι άντρες περνούσαν από το κρεβάτι της. «Το απώθησα από τη μνήμη μου», λέει. «Ήταν τόσοι πολλοί, κάθε μέρα».
Κλειδωμένες
Η Αλίνα λέει ότι εκείνη και οι άλλες γυναίκες έπρεπε να πληρώνουν στους νταβατζήδες €800 την εβδομάδα. Μοιραζόταν ένα κρεβάτι σε ένα υπνοδωμάτιο με τρεις ακόμα γυναίκες. Δεν υπήρχε επίπλωση. Το μόνο που είδε από τη Γερμανία ήταν το απέναντι βενζινάδικο, στο οποίο επιτρεπόταν να πάει για να αγοράσει τσιγάρα και σνακ, όμως μόνο με τη συνοδεία ενός φρουρού. Τον υπόλοιπο καιρό, λέει, τον πέρασε κλειδωμένη μέσα στο κλαμπ.
Οι εισαγγελείς έμαθαν ότι οι γυναίκες στο κλαμπ έπρεπε να προσφέρουν κολπικό, πρωκτικό και στοματικό σεξ, καθώς και να εξυπηρετούν πολλούς άντρες ταυτόχρονα στα λεγόμενα «gang bang sessions». Οι άντρες δεν φορούσαν πάντοτε προφυλακτικά. «Δεν μου επιτρεπόταν να πω όχι σε τίποτα», λέει η Αλίνα. Κατά την περίοδό της, έβαζε σφουγγάρια στον κόλπο της ώστε να μην το προσέξουν οι πελάτες.
Λέει ότι ούτε εκέινη ούτε και οι άλλες γυναίκες δέχτηκαν σωματική κακοποίηση. «Έλεγαν ότι ξέρουν ανθρώπους στη Ρουμανία που γνώριζαν πού μένουν οι οικογένειές μας» και αυτό ήταν αρκετό. Τις λίγες φορές που μιλούσε με τη μητέρα της στο τηλέφωνο, της έλεγε ψέματα και πως είναι ωραία στη Γερμανία. Μια φορά ένας νταβατζής την πλήρωσε €600 και εκείνη κατάφερε να στείλει στην οικογένειά της τα χρήματα.
Η ιστορία της Αλίνας δεν είναι ασυνήθιστη στη Γερμανία. Φιλανθρωπικές οργανώσεις και ειδικοί εκτιμούν ότι υπάρχουν τουλάχιστον 200.000 εκδιδόμενες γυναίκες στη χώρα. Σύμφωνα με διάφορες μελέτες, συμπεριλαμβανομένης εκείνης του European Network for HIV/STI Prevention and Health Promotion among Migrant Sex Workers (TAMPEP), 65-80% των κοριτσιών και γυναικών έρχονται από το εξωτερικό. Οι περισσότερες είναι από τη Ρουμανία και τη Βουλγαρία.
Η αστυνομία δεν μπορεί να κάνει πολλά για γυναίκες σαν την Αλίνα. Σύμφωνα με την ίδια, οι νταβατζήδες ήταν προετοιμασμένοι για εφόδους και περηφανεύονταν για το ότι είχαν ανθρώπους στην αστυνομία. «Ήξεραν πότε θα γινόταν έφοδος», λέει η Αλίνα, γι’ αυτό ποτέ δεν τόλμησε να μιλήσει σε αστυνομικό.
Οι νταβατζήδες είχαν πει στις κοπέλες ακριβώς τι να λένε στην αστυνομία. Έπρεπε να ισχυριστούν ότι, ενώ ήταν ακόμη στις χώρες τους, ανακάλυψαν στο ίντερνετ ότι μπορούσαν να βγάλουν καλά λεφτά δουλεύοντας σε πορνείο στην Γερμανία. Στη συνέχεια, απλώς αγόρασαν ένα εισιτήριο λεωφορείου και εμφανίστηκαν στο κλαμπ μια ωραία πρωία, από μόνες τους.
Ένας ιστός ψεμάτων
Είναι αρκετά πιθανό ότι κάθε αστυνομικός που εργάζεται σε περιοχή με κόκκινα φανάρια ακούει τα ίδια ψέματα ξανά και ξανά. Ο σκοπός τους είναι να καλυφτεί κάθε ένδειξη trafficking, που προδίδει τη μεταφορά γυναικών στη Γερμανία για την εκμετάλλευσή τους. Μετατρέπονται σε μια αφήγηση που μεταμορφώνει γυναίκες σαν την Αλίνα σε αυτόνομες εκδιδόμενες, γυναίκες επιχειρηματίες που έχουν επιλέξει ελεύθερα το επάγγελμά τους και στις οποίες η Γερμανία θέλει να προσφέρει τις βέλτιστες συνθήκες εργασίας στον κλάδο των σεξουαλικών υπηρεσιών του τομέα της παροχής υπηρεσιών.
Αυτή είναι η εικόνα της «αξιοσέβαστης πόρνης» που προσπαθούν να πλασάρουν οι πολιτικοί: εκείνης που είναι ελεύθερη να κάνει ό,τι θέλει, καλυμένη από το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης, που κάνει μια δουλειά που απολαμβάνει και ταυτόχρονα της επιτρέπει να έχει καταθέσεις στην τράπεζα. Οι κοινωνικοί επιστήμονες έχουν δημιουργήσει έναν όρο για αυτές τις γυναίκες: «μετανάστριες εργαζόμενες στο σεξ» («migrant sex workers»), δηλαδή φιλόδοξες γυναίκες στον τομέα της παροχής υπηρεσιών που εκμεταλλεύονται τις ευκαιρίες που προσφέρει η ολοένα ενοποιούμενη Ευρώπη.
Το 2001 η Γερμανική Βουλή, με τις ψήφους της κυβέρνησης των Σοσιαλδημοκρατών και των Πρασίνων, πέρασε έναν νόμο για την πορνεία που σκόπευε να βελτιώσει τις συνθήκες εργασίας. Σύμφωνα με αυτόν, οι γυναίκες θα μπορούσαν να ασκήσουν αγωγή για τους μισθούς τους καθώς και να έχουν εισφορές για την υγεία, την ανεργία και τα συνταξιοδοτικά προγράμματα. Σκοπός ήταν να γίνει η πορνεία επάγγελμα ανάλογο για παράδειγμα ενός ταμία ή βοηθού οδοντιατρίου, αποδεκτό και όχι εξοστρακίσιμο.
Οι γυναίκες που υποστήριζαν σθεναρά την αυτονομία στην εργασίας στο σεξ ήταν πολύ ευχαριστημένες όταν αυτός ο νόμος ψηφίστηκε. Η υπουργός Οικογενειακών Υποθέσεων Christine Bergmann (Σοσιαλδημοκράτες-SPD) έκανε προπόσεις με την τότε κοινοβουλευτική εκπρόσωπο των Πρασίνων Kerstin Müller δίπλα στην ιδιοκτήτρια Οίκων Ανοχής του Βερολίνου Felicitas Weigmann, πλέον Felicitas Schirow. Τρεις γυναίκες που γιόρταζαν ότι πλέον οι άντρες στη Γερμανία μπορούσαν να επισκέπτονται πορνεία χωρίς ενδοιασμούς.
Σήμερα πια, πολλοί αστυνομικοί, γυναικείες οργανώσεις και πολιτικοί που ασχολούνται με το ζήτημα της πορνείας φαίνονται πεισμένοι ότι αυτός ο νόμος που έμοιαζε να έχει καλές προθέσεις, στην πραγματικότητα δεν είναι παρά ένα πρόγραμμα επιδότησης των νταβατζήδων που δημιουργεί μια ελκυστική αγορά για τους δουλέμπορους.
Πριν από μια δεκαετία, η Γερμανία νομιμοποίησε την πορνεία με την ελπίδα ότι θα βοηθούσε τις εργαζόμενες στο σεξ να ξεφύγουν από το περιθώριο της κοινωνίας και θα χαίρουν νομικής προστασίας. Δεν λειτούργησε. Υπάρχουν ενδείξεις ότι οι νταβατζήδες είναι πιο δυνατοί από ποτέ, ενώ το trafficking μαστίζει
Ενισχύοντας τα δικαιώματα των γυναικών
Όταν ο νόμος για την πορνεία τέθηκε σε ισχύ, τροποποιήθηκε και ο γερμανικός αστικός κώδικας. Η φράση «προώθηση της πορνείας», ένα ποινικό αδίκημα, αντικαταστάθηκε με τη φράση «εκμετάλλευση των εκδιδόμενων». Η προστασία είναι αξιόποινη πράξη όταν εμπεριέχει «εκμετάλλευση» ή «επιβολή». Η αστυνομία και οι διωκτικές αρχές είναι ενοχλημένες καθώς αυτές οι κατηγορίες είναι πολύ δύκολο να αποδειχτούν. Ένας νταβατζής, για παράδειγμα, μπορεί να θεωρηθεί εκμεταλλευτής αν αξιώνει πάνω από το μισό των απολαβών μιας εκδιδόμενης, κάτι που είναι σπάνιο να αποδειχτεί. Το 2000, 151 άτομα καταδικάστηκαν για προώθηση, ενώ το 2011 μόνο 32.
Ο στόχος των νομοθετών ήταν να ενισχύσουν τα δικαιώματα των γυναικών και όχι των νταβατζήδων. Ήλπιζαν ότι οι ιδιοκτήτες οίκων ανοχής επιτέλους θα εκμεταλλεύονταν την ευκαιρία «να παρέχουν καλές συνθήκες εργασίας χωρίς να είναι υποκείμενα διώξεων», σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Ομοσπονδιακού Υπουργείου για τον νόμο.
Πριν τον νέο νόμο, η πορνεία καθαυτή δεν τιμωρούνταν, αλλά θεωρούνταν ανήθικη. Οι αρχές ανέχονταν τη λειτουργία πορνείων, τα οποία ονόμαζαν κατ’ ευφημισμό «εμπορική ενοικίαση δωματίων». Σήμερα, κάτι παραπάνω από 11 χρόνια μετά την αναβάθμιση της πορνείας με τον νόμο του 2001, λειτουργούν κάπου 3.000 – 3.500 οίκοι ανοχής, σύμφωνα με εκτιμήσεις της επαγγελματικής ένωσης Erotik Gewerbe Deutschland (UEGD). Τα συνδικάτα Ver.di εκτιμούν ότι η πορνεία αποφέρει €14.5 δισεκατομμύρια ετησίως.
Στο Βερολίνο υπολογίζεται ότι λειτουργούν 500 οίκοι ανοχής, 70 στην μικρότερη βορειοδυτική πόλη του Osnabrück, και 270 στο μικρό νοτιοδυτικό κρατίδιο του Saarland, στα σύνορα με τη Γαλλία. Πολλοί άντρες από τη Γαλλία συχνάζουν στα πορνεία του Saarland. Το Sauna Club Artemis στο Βερολίνο, κοντά στο αεροδρόμιο, προσελκύει επισκέπτες από το Ηνωμένο Βασίλειο και την Ιταλία.
Τουριστικά πρακτορεία προσφέρουν πακέτα για τα Γερμανικά πορνεία που διαρκούν μέχρι οκτώ μέρες. Οι εκδρομές είναι «νόμιμες» και «ασφαλείς», αναφέρει ένας πράκτορας στην ιστοσελίδα του. Στους υποψήφιους πελάτες υπόσχονται μέχρι και 100 «εντελώς γυμνές γυναίκες», που δεν φοράνε τίποτα, παρά μόνο τα τακούνια τους. Επιπλέον, οι πελάτες παραλαμβάνονται από το αεροδρόμιο και μεταφέρονται στα κλαμπ με μια BMW 5 Series.
Πλέον, πέρα από τα επονομαζόμενα κλαμπ γυμνιστών ή σάουνα-κλαμπ, όπου οι άντρες φοράνε μια πετσέτα ενώ οι γυναίκες είναι ολόγυμνες, έχουν αναπτυχθεί μεγάλα πορνεία. Αυτά διαφημίζουν τις υπηρεσίες τους σε τιμές πακέτο. Όταν το Pussy Club άνοιξε κοντά στην Στουτγκάρδη το 2009, η διοίκηση το διαφήμιζε ως εξής: «σεξ με όλες τις γυναίκες όση ώρα θες, όσο συχνά θες και όπως θες. Σεξ. Πρωκτικό σεξ. Στοματικό σεξ χωρίς προφυλακτικό. Τρίο. Ομαδικό σεξ. Gangbangs». Η τιμή: €70 τη μέρα και €100 το βράδυ.
Σύμφωνα με την αστυνομία, περίπου 1.700 πελάτες εκμεταλλεύτηκαν την προσφορά κατά το πρώτο σαββατοκύριακο λειτουργίας. Τα λεωφορεία έρχονταν από μακριά και, σύμφωνα με τις τοπικές εφημερίδες, μέχρι και 700 άντρες στέκονταν έξω στην ουρά. Αργότερα, πελάτες έγραφαν στα ιντερνετικά chatroomsγια τις υποτίθεται μη ικανοποιητικές υπηρεσίες, παραπονούμενοι ότι οι γυναίκες δεν ήταν σε θέση να λειτουργήσουν μετά από μερικές ώρες.
Η δουλειά έχει αγριέψει, δηλώνει η Andrea Weppert, κοινωνική λειτουργός στη Νυρεμβέργη, που έχει δουλέψει με εκδιδόμενες για πάνω από 20 χρόνια, κατά τη διάρκεια των οποίων ο συνολικός αριθμός τους έχει τριπλασιαστεί. Σύμφωνα με την Weppert, πάνω από τις μισές γυναίκες δεν έχουν μόνιμη κατοικία και ταξιδεύουν διαρκώς ώστε να κερδίζουν περισσότερα χρήματα με το να είναι καινούριες στην πόλη.
Σήμερα, «ένα υψηλό ποσοστό εκδιδόμενων γυναικών δεν πάνε σπίτι μετά τη δουλειά, αλλά μένουν στο ίδιο μέρος ή δουλεύουν σε εικοσιτετράωρη βάση», έγραφε μια πρωην εκδιδόμενη που χρησιμοποιούσε το ψευδώνυμο Doris Winter ως συνεισφορά στην ακαδημαϊκή σειρά «The Prostitution Law». «Οι γυναίκες συνήθως διαμένουν στα δωμάτια όπου εργάζονται», συμπλήρωνε.
Στη Νυρεμβέργη, αυτά τα δωμάτια κοστίζουν €50 με €80 τη μέρα, λέει η Weppert, ενώ οι τιμές μπορούν να ανέβουν μέχρι τα €160 στα μεγάλα πορνεία με πολλούς πελάτες. Οι εργασιακές συνθήκες «έχουν χειροτερέψει τα τελευταία χρόνια», λέει, προσθέτοντας πως συνολικά στη Γερμανία «είναι πολύ περισσότερες οι υπηρεσίες που προσφέρονται σε πιο επικίνδυνες συνθήκες και για χαμηλότερες αμοιβές σε σχέση με δέκα χρόνια πριν».
Ενώ οι τιμές πέφτουν
Παρά το γεγονός ότι οι συνθήκες χειροτερεύουν, οι γυναίκες συνεχίζουν να έρχονται στη Γερμανία, τη μεγαλύτερη αγορά πορνείας στην ΕΕ – κάτι που επιβεβαιώνεται και από τους ιδιοκτήτες πορνείων. Ο Holger Rettig του UEGD δηλώνει ότι η προσέλευση γυναικών από τη Ρουμανία και τη Βουλγαρία έχει αυξηθεί δραματικά από τότε που έγιναν μέλη της ΕΕ. «Αυτό έχει οδηγήσει στη μείωση των τιμών», λέει ο Rettig, που σημειώνει ότι η βιομηχανία της πορνείας χαρακτηρίζεται περισσότερο ως «μια ριζοσπαστική οικονομία της αγοράς παρά μια κοινωνική οικονομία».
Ο αρχηγός της αστυνομίας του Μονάχου Wilhelm Schmidbauer λυπάται για την εκρηκτική αύξηση του trafficking από τη Ρουμανία και τη Βουλγαρία», αλλά συμπληρώνει ότι λείπουν τα αναγκαία εργαλεία για να διατάξει έρευνες. Συχνά του απαγορεύεται να χρησιμοποιήσει τηλεφωνικές παρακολουθήσεις. Το αποτέλεσμα είναι ότι «δεν έχουμε πρακτικά καμία υπόθεση για trafficking. Δεν μπορούμε να αποδείξουμε τίποτα».
Αυτό κάνει δύσκολο τον εντοπισμό όσων φέρνουν φρέσκο προϊόν από τις πιο απομακρυσμένες γωνιές της Ευρώπης για τα γερμανικά πορνεία, προϊόντα όπως τη Σίνα. Η ίδια μίλησε στους ψυχολόγους στα γραφεία του συμβουλευτικού κέντρου γυναικών στη Στουτγάρδη για το ταξίδι της στα Γερμανικά flat-rate πορνεία. Στην Corhana, το χωριό της στη Ρουμανία κοντά στα σύνορα με τη Μολδαβία, τα περισσότερα σπίτια δεν έχουν τρεχούμενο νερό. Η Σίνα και τα άλλα κορίτσια του χωριού πρέπει να κουβαλάνε νερό από ένα πηγάδι κάθε μέρα. Είναι σαν στιγμιότυπο από τη «Σταχτομπούτα». Όλες οι κοπέλες ονειρεύονταν ότι κάποια μέρα θα έρθει ένας άντρας και θα τις σώσει από τις φτωχικές ζωές τους.
Ο άντρας, που εντέλει ήρθε οδηγώντας τη μεγάλη BMW του, ονομαζόταν Μαριάν. Για τη Σίνα ήταν κεραυνοβόλος έρωτας. Της είπε ότι στη Γερμανία έχει δουλειές. Οι γονείς της υπέγραψαν μια φόρμα συγκατάθεσης, που της επέτρεπε, ως ανήλικη, να φύγει από τη χώρα. Στο ταξίδι για την πόλη Schifferstadt, στα νοτιοδυτικά του κρατιδίου της Ρηνανίας-Παλατινάτο, έδωσε στη Σίνα αλκοόλ και κοιμήθηκε μαζί της.
Ο Μαριάν την παρέδωσε στο «No Limit», ένα flat-rate πορνείο. Η Σίνα, που ήταν μόλις 16 χρονών, ισχυρίζεται ότι έπρεπε να βλέπει μέχρι και 30 πελάτες τη μέρα. Καμιά φορά πληρωνόταν μερικές εκατοντάδες ευρώ. Ο Μαριάν, ανήσυχος για τυχόν επιδρομή της αστυνομίας, τελικά την έστειλε πίσω στη Ρουμανία. Εκείνη όμως γύρισε και συνέχισε να εργάζεται ως πόρνη. Ήλπιζε ότι ένας πελάτης θα την ερωτευτεί και θα τη σώσει.
«Καθόλου μετρήσιμες βελτιώσεις»
Έχει βελτιώσει ο γερμανικός νόμος για την πορνεία την κατάσταση των γυναικών σαν τη Σίνα; Πέντε χρόνια μετά την ψήφισή του, το Υπουργείο Οικογενειακών Υποθέσεων προχώρησε σε αξιολόγηση όσων είχαν επιτευχθεί. Η έκθεση αναφέρει ότι «οι στόχοι επιτεύχθηκαν μερικώς» και πως η απορρύθμιση «δεν έχει αποφέρει καμία μετρήσιμη βελτίωση στην κοινωνική κάλυψη των εκδιδόμενων». Ούτε οι συνθήκες εργασίας ούτε η δυνατότητα εξόδου από το επάγγελμα είχαν βελτιωθεί. Τελικά, δεν υπήρχε «καμία απόδειξη ως τώρα» ότι ο νόμος είχε μειώσει την εγκληματικότητα.
Οι περιπτώσεις που κάποιο δικαστήριο εκδίκασε αγωγή για δεδουλευμένα ήταν εξαιρετικά σπάνιες. Μόνο το 1% των γυναικών που ερωτήθηκαν στην έρευνα δήλωσαν ότι είχαν υπογράψει σύμβαση εργασίας. Το γεγονός ότι τα συνδικάτα Ver.di είχαν προτείνει ένα «δείγμα σύμβασης εργασίας στον τομέα των σεξουαλικών υπηρεσιών» δεν άλλαξε τίποτα. Σε μια δημοσκόπηση για τα Ver.di, μια ιδιοκτήτρια πορνείου είπε ότι εκτιμάει τον νέο νόμο γιατί μείωσε τον κίνδυνο εφόδων της αστυνομίας. Δήλωσε μάλιστα ότι ο νόμος συνέφερε περισσότερο τους ιδιοκτήτες πορνείων παρά τις εκδιδόμενες.
Αν κάποιος/α θέλει να ανοίξει μια καντίνα στη Γερμανία, πρέπει να συμμορφωθεί με τα πρότυπα DIN 10500/1 για τα «Οχήματα Πώλησης Πρόχειρου Φαγητού», σύμφωνα με τα οποία, για παράδειγμα, πρέπει να υπάρχει σαπούνι και πετσέτες μιας χρήσης. Ένας/μια ιδιοκτήτης/τρια πορνείου δεν υπόκειται σε κανέναν ανάλογο κανονισμό. Το μόνο που πρέπει να κάνει είναι να το δηλώσει στις αρχές κατά το άνοιγμα.
Οι εκδιδόμενες ακόμα αποφεύγουν να δηλωθούν στις αρχές. Στο Αμβούργο, με την περίφημη γειτονιά κόκκινων φαναριών Reeperbahn, μόνο 153 γυναίκες έχουν συμμορφωθεί με τους κανονισμούς και έχουν δηλωθεί στην τοπική εφορία. Η κυβέρνηση θέλει οι πόρνες να πληρώνουν φόρους. Δεν πρέπει να θέσει κανόνες για το επάγγελμα λοιπόν;
Ο περίεργος ρόλος της κυβέρνησης στη βιομηχανία του σεξ γίνεται προφανής στην περίπτωση των εκδιδόμενων που κάνουν πιάτσα στους δρόμους της Βόννης. Κάθε πρωί πρέπει να αγοράσουν ένα κουπόνι για την εφορία από έναν αυτόματο πωλητή, που ισχύει μέχρι τις 6πμ της επόμενης μέρας και κοστίζει €6.
Περίπου 200.000 γυναίκες στη Γερμανία εκδίδονται, αντιπροσωπεύοντας περίπου € 14,5 δισεκατομμύρια σε ετήσια έσοδα, σύμφωνα με τα συνδικάτα Ver.di
Ένα BigMac για σεξ
Στο βόρειο τμήμα της Κολωνίας, εκεί όπου τοξικοεξαρτημένες πόρνες εργάζονται κατά μήκος της οδού Geestemünder, όχι μακριά από το εργοστάσιο της Ford, κανένας φόρος δεν εισπράττεται. Οι «καμπίνες εργασίας» -στην πραγματικότητα χωρισμένες με τοίχο θέσεις παρκαρίσματος για σεξ μέσα στο αυτοκίνητο- έχουν χτιστεί κάτω από ένα υπόστεγο, ως μέρος ενός κοινωνικού προγράμματος. Αν και δεν υπάρχουν ταμπέλες που να λένε ρητά ότι αυτή η εγκατάσταση είναι για πορνεία, μια πινακίδα στον φράχτη ορίζει ως όριο ταχύτητας τα 10χλμ/ώρα και οι οδηγοί υποχρεούνται σε μια κυκλική πορεία αντίθετη στους δείκτες του ρολογιού.
Ένα κρύο ανοιξιάτικο βράδυ, 20 γυναίκες στέκονται κατά μήκος της περίφραξης. Κάποιες έχουν φέρει μαζί τους πτυσσόμενες καρέκλες, ενώ άλλες κάθονται σε στάσεις λεωφορείου. Όταν κάποιος πελάτης συμφωνήσει με μια από τις γυναίκες την τιμή, την πηγαίνει σε μια από τις καμπίνες. Συνολικά, κάτω από το υπόστεγο υπάρχουν οκτώ καμπίνες, ενώ υπάρχει και ένα δωμάτιο για ποδηλάτες και πεζούς, με μπετονένιο δάπεδο και ένα παγκάκι. Σε κάθε καμπίνα υπάρχει ένα κουμπί κινδύνου, ενώ μια οργάνωση Καθολικών γυναικών παρακολουθεί την περιοχή κάθε βράδυ.
Η Αλία, μια 23χρονη με ξανθιά περούκα, στριμωγμένη σε έναν κορσέ, προσπαθεί να κρύψει το αλκοόλ στην ανάσα της με μια καραμέλα μέντας. Αναφερόμενη στον εαυτό της και σε άλλες γυναίκες που κάνουν πιάτσα στο δρόμο λέει πως «όσες εργάζονται εδώ έχουν πραγματικό πρόβλημα».
Η διαδρομή της Αλία προς την οδό Geestemünder ξεκίνησε όταν παράτησε το σχολείο και μετακόμισε με το αγόρι της, ο οποίος την έστελνε να κάνει βίζιτες. Ξεκίνησε να εκδίδεται εξαιτίας «οικονομικών δυσκολιών και έρωτα», λέει. Σύντομα ήρθαν η μαριχουάνα, η κοκαΐνη, οι αμφεταμίνες και το αλκοόλ. «Δεν υπάρχει πορνεία χωρίς εξαναγκασμό και απελπισία, δηλώνει. Βρίσκεται τρία χρόνια στους δρόμους. «Μια γυναίκα που της πάνε όλα καλά δεν ζει έτσι», λέει.
Οι τρέχουσες τιμές για συνουσία και στοματικό σεξ ήταν €40 στην οδό Geestemünder. Όμως, όταν η γειτονική πόλη του Ντόρτμουντ έκλεισε τις αντίστοιχες πιάτσες, πολλές γυναίκες ήρθαν στην Κολωνία, σύμφωνα με την Αλία. «Είναι ολοένα και περισσότερες οι γυναίκες τώρα και ρίχνουν συνεχώς τις τιμές ώστε να βγάλουν κάτι», παραπονιέται. Γυναίκες από τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία καμιά φορά ζητάνε λιγότερα από €10, μας λέει. «Μια γυναίκα το κάνει ακόμα και για ένα Big Mac».
Όμως οι γυναίκες από την Ανατολική Ευρώπη δύσκολα θα πάνε στην οδό Geestemünder. Τις έχουν διώξει οι έφοδοι της αστυνομίας για έλεγχο των χαρτιών τους, οι οποίες υποτίθεται πως διενεργούνταν για βρεθούν και να προστατευτούν τα θύματα trafficking και εξαναγκαστικής πορνείας. Τώρα, τα κορίτσια κάνουν πιάτσα στο νότιο τμήμα της Κολωνίας, όμως ακόμα και αυτό ρίχνει τις τιμές στη βόρεια συνοικία.
Το 2007 η Carolyn Maloney, μια Γερουσιαστής των Δημοκρατιών από τη Νέα Υόρκη και ιδρύτρια του Human Trafficking Caucus (συμβούλιο για τη διακίνηση ανθρώπων) του Κογκρέσσου των ΗΠΑ, έγραψε για τις συνέπειες της νομιμοποίησης της πορνείας μέσα και γύρω από τη Μέκκα του τζόγου Λας Βέγκας. «Μια φορά και έναν καιρό», έγραφε, «υπήρχε μια αφελής πεποίθηση ότι η νομιμοποιημένη πορνεία θα βελτίωνε τις ζωές των εκδιδόμενων, θα εξάλειφε την πορνεία στις περιοχές όπου παρέμενε παράνομη και θα έδιωχνε το οργανωμένο έγκλημα από τη δουλειά. Όπως όλα τα παραμύθια, έτσι και αυτό αποδείχτηκε προϊόν φαντασίας».
Οι γερμανικές διωκτικές αρχές που εργάζονται σε γειτονιές κόκινων φαναριών με δυσκολία μπορούν πια να αποκτήσουν πρόσβαση στα πορνεία. Η Γερμανία έχει μετατραπεί σε ένα «κέντρο για τη σεξουαλική εκμετάλλευση νέων γυναικών από την Ανατολική Ευρώπη, καθώς και μια σφαίρα δραστηριότητας για το οργανωμένο έγκλημα από όλο τον κόσμο», λέει ο ManfredPaulus, συνταξιούχος επικεφαλής ντετέκτιβ από την πόλη της Ούλμ στα νότια, που εργαζόταν ως ντετέκτιβ στο τμήμα ηθών και τώρα προειδοποιεί γυναίκες από τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία να μην δελεαστούν να έρθουν για δουλειά στη Γερμανία.
Στατιστικά, η Γερμανία δεν έχει σχεδόν καθόλου πρόβλημα με την πορνεία και το trafficking. Σύμφωνα με τη Γερμανική Ομοσπονδιακή Αστυνομία (BKA), το 2011 καταγγέλθηκαν 636 υποθέσεις «trafficking με σκοπό τη σεξουαλική εκμετάλλευση», περίπου το ένα τρίτο από ό,τι 10 χρόνια πριν. Δεκατρία θύματα ήταν κάτω των 14 και άλλα εβδομήντα-εφτά ήταν κάτω των 18.
Σύμφωνα με την έκθεση της ΒΚΑ, υπάρχουν πολλές γυναίκες από χώρες της ΕΕ «η κατάσταση των οποίων υπονοεί ότι είναι θύματα trafficking, αλλά κάτι τέτοιο είναι δύσκολο να σταθεί στο δικαστήριο». Όλα εξαρτώνται από τις καταθέσεις των γυναικών, σύμφωνα με τους συντάκτες, αλλά «δεν υπάρχει διάθεση συνεργασίας με την αστυνομία και τις υπηρεσίες παροχής βοήθειας, ειδικά σε περιπτώσεις που το φερόμενο ως θύμα προέρχεται από τη Βουλγαρία ή τη Ρουμανία». Και όταν οι γυναίκες τολμούν να μιλήσουν, οι καταθέσεις τους «συχνά αποσύρονται».
Η εισροή γυναικών σημαίνει ότι οι τιμές πέφτουν. Εδώ, μια από τις αποκαλούμενες “καμπίνες εργασίας” -στην πραγματικότητα χωρισμένες με τοίχο θέσεις παρκαρίσματος για σεξ μέσα στο αυτοκίνητο- που παρέχονται στις εργαζόμενες. Εκδιδόμενες που εργάζονται εκεί αναφέρουν ότι στοματικό σεξ και συνουσία μπορούν να αγοραστούν ακόμα και με €10.
Μείωση στις καταδίκες
Μια μελέτη από το Ινστιτούτο Μαξ Πλανκ για το Ξένο και Διεθνές Ποινικό Δίκαιο (MaxPlanckInstituteforForeignandInternationalCriminalLaw) κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα επίσημα στοιχεία για την εμπορία ανθρώπων «λένε λίγα για την πραγματική έκταση του εγκλήματος».
Σύμφωνα με μια έκθεση για την εμπορία ανθρώπων που παρουσιάστηκε πρόσφατα από την Ευρωπαία Επίτροπο CeciliaMalmström, στην ΕΕ υπάρχουν περισσότερα από 23.600 θύματα, εκ των οποίων τα δύο τρίτα υπόκεινται σε σεξουαλική εκμετάλλευση.Η Malmström, από τη Σουηδία η ίδια, βλέπει ενδείξεις ότι οι συμμορίες επεκτείνουν τη δράση τους. Παρόλα αυτά, λέει, ο αριθμός των καταδικών μειώνεται γιατί οι αστυνομικοί δυσκολεύονται στην προσπάθεια να καταπολεμήσουν το trafficking.
Τι γίνεται όμως αν στην πραγματικότητα ό γερμανικός νόμος για την πορνεία βοηθάει τους δουλεμπόρους; Μήπως ο νόμος βοήθησε την πορνεία να αυξηθεί και μαζί της και την εμπορία ανθρώπων;
Οι περισσότερες γυναίκες που έρχονται στη Γερμανία για να εργαστούν εκδιδόμενες δεν έχουν απαχθεί από τους δρόμους –και οι περισσότερες δεν πιστεύουν ότι θα δουλέψουν σε κάποιο φούρνο. Συνήθως είναι γυναίκες σαν τη Σίνα, που ερωτεύονται κάποιον άντρα και τον ακολουθούν στη Γερμανία ή σαν την Αλίνα, που ξέρουν ότι θα γίνουν πόρνες. Όμως, συνήθως δεν ξέρουν πόσο άσχημα μπορεί να είναι – και αγνοούν το ότι πολύ δύσκολα θα μπορούν να κρατήσουν οι ίδιες τα λεφτά που βγάζουν.
Μερικές υποθέσεις είναι ακόμα χειρότερες. Τον Δεκέμβρη, το κοινό της γερμανικής τηλεόρασης έμεινε άναυδο με το σόου «Wegwerfmädchen» («κορίτσια μιας χρήσης»), μέρος της αστυνομικής σειράς «Tatort», που είχε γυριστεί Στο Ανόβερο, στη Βόρεια Γερμανία. Το επεισόδιο έδειχνε νταβατζήδες να ρίχνουν στα σκουπίδια δύο βαριά τραυματισμένες κοπέλες μετά από ένα σεξουαλικό όργιο. Λίγες μόνο μέρες μετά την προβολή, η αστυνομία του Μονάχου βρήκε ένα ημίγυμνο κορίτσι να κλαίει σε ένα παρκάκι.
Το μπουντρούμι στον Ισάρ
Η 18χρονη από τη Ρουμανία το είχε σκάσει από ένα πορνείο. Είπε στους αστυνομικούς ότι την είχαν προσεγγίσει στο δρόμο του χωριού της τρεις άντρες και δύο γυναίκες. Οι άγνωστοι/ες της είχαν υποσχεθεί μια δουλειά ως γκουβερνάντα. Όταν έφτασαν στο Μόναχο, είπε, της έκλεισαν τα μάτια και την οδήγησαν σε ένα υπόγειο κελί με μια πόρτα που ανοίγει μόνο με κωδικό ασφαλείας.
Μια άλλη κοπέλα καθόταν σε μια κουκέτα στο σκοτεινό δωμάτιο, ενώ μέσα από τους τοίχους ακουγόταν ο ήχος τρεχούμενου νερού. Η αστυνομία υποθέτει ότι το κρησφύγετο είναι ένα κενό εργοστάσιο κοντά στον ποταμό Ισάρ, που διατρέχει το Μόναχο. Οι άντρες τη βίασαν και, όταν εκείνη αρνήθηκε να δουλέψει σε ένα πορνείο, την έδειραν.
Οι αστυνομικοί είχαν αμφιβολίες στην αρχή, όμως το κορίτσι θυμόταν τα ονόματα των νταβατζήδων, οι οποίοι συνελήφθησαν και κρατούνται. Καθώς αρνούνται να απαντήσουν σε ερωτήσεις, το μυστηριώδες μπουντρούμι δεν έχει βρεθεί ακόμα και η κοπέλα από τη Ρουμανία είναι στο πρόγραμμα προστασίας μαρτύρων.
Καμιά φορά οι κοπέλες στέλνονται από τις οικογένειές τους, όπως η Κόρα από τη Μολδαβία. Η 20χρονη κοπέλα έχει τα χέρια στις τσέπες του φούτερ της με κουκούλα και φοράει αφράτες παντόφλες με μεγάλα μάτια ραμμένα πάνω τους. Η Κόρα ζει σε έναν ξενώνα που ανήκει σε ένα ρουμανικό κέντρο βοήθειας για θύματα trafficking. Όταν τα κορίτσια είναι 15-16 χρονών στη Μολδαβία, λέει ο ψυχολόγος της, οι αδερφοί και οι πατεράδες συχνά τους λένε: «πουτάνα, τράβα και βγάλε χρήματα».
Οι αδερφοί της Κόρα, πήραν την ελκυστική και φρόνιμη αδερφή τους σε μια ντίσκο στην κοντινή πόλη. Το μόνο της καθήκον εκεί ήταν να σερβίρει ποτά, όμως γνώρισε έναν άντρα με επαφές στη Ρουμανία. «Μου είπε ότι μπορούσα να βγάλω πολύ περισσότερα λεφτά στις ντίσκο εκεί». Η Κόρα τον ακολούθησε, πρώτα στη Ρουμανία και μετά στη Γερμανία.
Διαδικασία χειραφέτησης
Αφού την βίαζαν για μια ολόκληρη μέρα στη Νυρεμβέργη, λέει, ήξερε τι έπρεπε να κάνει. Εργάστηκε σε ένα πορνείο στη γειτονιά Frauentormauer, μια από τις παλιότερες συνοικίες κόκκινων φαναριών. Δεχόταν τους άντρες στο δωμάτιό της, σύμφωνα με τους ισχυρισμούς της, ακόμη και 18 ώρες τη μέρα. Λέει ακόμα ότι αστυνομικοί έρχονταν στο πορνείο ως πελάτες. «Δεν παρατήρησαν τίποτα. Ή δεν νοιάζονται».
Το πορνείο είχε πολλή δουλειά την παραμονή Χριστουγέννων του 2012. Η Κόρα λέει ότι ο νταβατζής της απαίτησε να εργαστεί επί 24ωρης βάσης και πως τη μαχαίρωσε στο πρόσωπο όταν εκείνη αρνήθηκε. Έτρεχε τόσο πολύ αίμα που της επέτρεψαν να πάει στο νοσοκομείο. Ένας πελάτης, του οποίου το κινητό ήξερε, την βοήθησε να δραπετεύσει στην Ρουμανία, όπου η Κόρα κατήγγειλε στις αρχές τον βασανιστή της. Λέει πως πρόσφατα της τηλεφώνησε ο νταβατζής της και την απείλησε ότι θα την βρει.
Παρά την ύπαρξη ιστοριών όπως αυτή, οι πολιτικοί στο Βερολίνο δεν αισθάνονται ιδιαίτερη πίεση να κάνουν κάτι. Αυτό συμβαίνει εν μέρει επειδή, στη συζήτηση για την πορνεία, μια σωστή ιδεολογικά θέση αποκτά μεγαλύτερο βάρος από τις θλιβερές πραγματικότητες. Για παράδειγμα, όταν το Πανεπιστήμιο Εφαρμοσμένων Επιστημών του Αμβούργου οργάνωσε ένα συνέδριο για την πορνεία στη Γερμανία πριν από ένα χρόνο, κάποιος από τους παρευρισκόμενους είπε πως η πορνεία «ως αναγνωρισμένο επάγγελμα που ασχολείται με το σεξ, βρίσκεται σε έναν δρόμο χειραφέτησης και επαγγελματοποίησης».
Αυτού του είδους οι δηλώσεις σοκάρουν την καθηγήτρια νομικής Rahel Gugel. «Είναι παράλογο. Δεν έχει καμία σχέση με την πραγματικότητα», λέει. Η ίδια είναι καθηγήτρια δικαίου στην κοινωνική εργασία στο Συνεργατικό Πανεπιστήμιο της Βάδης-Βυρτεμβέργης και έκανε τη διατριβή της στον νόμο για την πορνεία, ενώ έχει εργαστεί και σε μια οργάνωση παροχής βοήθειας.
Οι υπερασπιστές/τριες της νομιμοποίησης ισχυρίζονται ότι όλοι/όλες έχουν το δικαίωμα να εργαστούν σε οποιοδήποτε επάγγελμα επιλέξουν. Μερικές φεμινίστριες επιχαίρουν τις πόρνες για την χειραφέτησή τους, γιατί, λένε, οι γυναίκες θα πρέπει να μπορούν να κάνουν ό,τι θέλουν με τα σώματά τους. Στην πράξη, βέβαια, γίνεται ξεκάθαρο το πόσο θολά είναι τα όρια μεταξύ της εθελοντικής και της εξαναγκαστικής πορνείας. Γυναίκες σαν την Αλίνα και την Κόρα έγιναν πόρνες με τη θέλησή τους και έκαναν τις επιλογές τους αυτόνομα; «Είναι πολιτικά σωστό στη Γερμανία να σέβεσαι τις επιλογές της κάθε γυναίκας προσωπικά», λέει η δικηγόρος Gugel. «Αν όμως θέλεις να προστατέψεις τις γυναίκες, τότε δεν είναι αυτός ο τρόπος».
Σύμφωνα με την Gugel, πολλές γυναίκες συναντούν συναισθηματικές και οικονομικές αντιξοότητες. Υπάρχουν αποδείξεις ότι αριθμός των εκδιδομένων που έχουν κακοποιηθεί και παραμεληθεί ως παιδιά είναι πάνω από τον μέσο όρο. Σύμφωνα με έρευνες, πολλές από αυτές τις γυναίκες υποφέρουν από ψυχικά τραύματα. Οι εκδιδόμενες υποφέρουν από κατάθλιψη, άγχος και εθισμούς, σε πολύ μεγαλύτερο ποσοστό από τον γενικό πληθυσμό. Οι περισσότερες έχουν βιώσει βιασμό, αρκετές επανειλημμένα. Σε έρευνες, οι περισσότερες έχουν δηλώσει ότι θα άφηναν την πορνεία αμέσως, αν μπορούσαν.
Φυσικά, υπάρχουν επίσης γυναίκες που αποφασίζουν ότι προτιμούν να πουλάνε το κορμί τους παρά να γεμίζουν τα ράφια ενός σουπερμάρκετ. Αλλά όλα δείχνουν ότι είναι η μειοψηφία, η οποία όμως εκπροσωπείται ηχηρά από τις λίγες γυναίκες που είναι ιδιοκτήτριες πορνείων και λομπίστριες για την πορνεία, όπως η Felicitas Schirow.
Ο γερμανικός νόμος υιοθετεί μια θεμελιωδώς λάθος προέγγιση, λέει η Gugel. Για να προστατευτούν οι γυναίκες, εξηγεί, η πορνεία πρέπει να περιοριστεί και οι πελάτες να τιμωρούνται. Η φωνή της είναι μοναχική στη Γερμανία.
Όχι όμως και σε άλλα μέρη στην Ευρώπη. Χώρες που κάποτε ακολουθούσαν παρόμοιο μονοπάτι με αυτό της Γερμανίας, τώρα απομακρύνονται από αυτό και ακολουθούν το παράδειγμα των Σουηδών. Δύο χρόνια προτού η Γερμανία ψηφίσει τον νόμο της, οι Σουηδοί υιοθέτησαν την αντίθετη προσέγγιση. Η ακτιβίστρια Kajsa Ekis Ekman αγωνίζεται για να πείσει την υπόλοιπη Ευρώπη να μιμηθεί τη χώρα της. Μετά την έκδοση ενός βιβλίου στο οποίο περιγράφει τις ζωές όσων είναι στην πορνεία, η Ekman ταξιδεύει από τη μια ευρωπαϊκή πόλη στην άλλη, περίπου σαν πρέσβειρα στον αγώνα ενάντια στην εμπορία ανθρώπων.
Στα μέσα Απρίλη, η καμπάνια της Ekman την οδήγησε στο KOFRA, ένα κέντρο γυναικών στο Μόναχο. Η Ekman είναι ξανθιά, γαλανομάτα, λεπτοκαμωμένη και ενεργητική. Κάθεται σε μια στενή ξύλινη καρέκλα και μιλάει με τόση ένταση που ο καφές της στην κούπα κρυώνει – σαν μην υπήρχε αρκετός χρόνος για να ακουστούν όλα τα επιχειρήματα.
Ως φοιτήτρια στη Βαρκελώνη, η Ekman συγκατοικούσε με μια γυναίκα που εκδιδόταν. Η ίδια έγινε μάρτυρας του πώς οι νταβατζήδες εξουσιάζουν τις γυναίκες. «Από τότε που είδα πώς η συγκάτοικός μου πουλούσε το κορμί της δεν έχω σταματήσει να ασχολούμαι με το θέμα» λέει. Πίσω στη Σουηδία, την εξέπληξε η συζήτηση για τον ελεύθερο έρωτα και την αυτοδιάθεση των γυναικών στην πορνεία. «Αυτό που είχα δει ήταν τελείως διαφορετικό», λέει η Ekman.
Οι περισσότεροι/ες από τους/τις αρχιτέκτονες του νόμου του 2001 που νομιμοποίησε την πορνεία συνεχίζουν να υποστηρίζουν τη διατήρησή του ακόμα και αν αρκετές άλλες ευρωπαϊκές χώρες αποφάσισαν να ακολουθήσουν το παράδειγμα της Σουηδίας. Εδώ, η Christine Bergmann, τότε Υπουργός Οικογενειακών Υποθέσεων.
Τιμωρώντας τους πελάτες και όχι τις πόρνες
Το 1999, όταν η Σουηδία κατέστησε παράνομη την αγορά σεξουαλικών υπηρεσιών, οι ευρωπαίοι γείτονές της δεν το πίστευαν. Για πρώτη φορά ήταν ο πελάτης και όχι οι πόρνες που τιμωρούνταν.
«Τώρα η πορνεία ανθίζει στα κρυφά», έγραφε η γνωστή γερμανική εφημερίδα Frankfurter Allgemeine Zeitung, λέγοντας ότι πρόκειται για «ήττα για το γυναικείο κίνημα στη Σουηδία» και εικάζοντας αυθαίρετα ότι από πίσω βρίσκεται ο «δογματικός φεμινισμός». Μπορεί μια κοινωνία που θέλει να απαλλαγεί από τη σεμνοτυφία να τιμωρεί τους άντρες που επισκέπτονται πόρνες; Μπορεί, απαντάει η Ekman, αναφέροντας την επιτυχία στη χώρα της, όπου ολοένα και λιγότεροι άντρες πληρώνουν για σεξ και αυτοί που το κάνουν ολοένα και περισσότερο ντρέπονται για αυτό.
Φυσικά, η πορνεία εξακολουθεί να υπάρχει στη Σουηδία, όμως η πορνεία στον δρόμο έχει μειωθεί στο μισό. Ο συνολικός αριθμός εκδιδομένων έχει μειωθεί από έναν αριθμό γυναικών της τάξης των 2.500 σε περίπου 1.000-1.500. Οι νταβατζήδες φέρνουν γυναίκες από την Ανατολική Ευρώπη στη χώρα σε βανάκια και συχνά κατασκηνώνουν εκτός της πόλης, όμως η πορνεία δεν αποφέρει πια τα ίδια τεράστια κέρδη. Οι επικριτές συχνά αναφέρουν ότι η πορνεία μέσω διαδικτύου και σε διαμερίσματα έχει αυξηθεί, ενώ ορισμένοι άντρες πλέον επισκέπτονται πορνεία σε χώρες της Βαλτικής ή της Ανατολικής Ευρώπης.
Ο σουηδικός νόμος δεν βασίζεται στο δικαίωμα των εκδιδόμενων να κάνουν τις επιλογές τους αυτόνομα, αλλά στην ισοτιμία μεταξύ ανδρών και γυναικών, η οποία υπάρχει τόσο στο σουηδικό όσο και στο γερμανικό σύνταγμα. Σε απλά λόγια, το επιχείρημα είναι ότι η πορνεία συνιστά εκμετάλλευση και πάντοτε εμπεριέχει την ανισότητα. Το γεγονός ότι οι άντρες μπορούν να αγοράζουν γυναίκες, σύμφωνα με τους Σουηδούς, παγιώνει μια αντίληψη για τον ρόλο των γυναικών που είναι καταστροφική για την υπόθεση των ίσων δικαιωμάτων για όλες τις γυναίκες.
«Pimp My Bordello»
Η Σουηδία τιμωρεί τους πελάτες, τους νταβατζήδες και τους δουλέμπορους. Είναι μια προσέγγιση που αποσκοπεί στο να αφανίσει τη ζήτηση και να καταστήσει την επιχείρηση μη κερδοφόρα για τους δουλεμπόρους και τους εκμεταλλευτές. Πριν από δύο χρόνια, οι Σουηδοί αύξησαν τη μέγιστη ποινή για τους πελάτες από έξι σε δώδεκα μήνες φυλάκιση.
Παρότι η αστυνομία δεν είναι πάντοτε επιμελής στο κυνήγι των πελατών, από το 1999 έχουν συλληφθεί περισσότεροι από 3.700 άντρες. Στις περισσότερες περιπτώσεις, η ποινή ήταν κάποιο πρόστιμο. Στη Σουηδία υπάρχει μια συζήτηση για το κατά πόσο ο περιοριστικός νόμος είναι όντως η σωστή προσέγγιση, όμως χαίρει μεγάλης αποδοχής από τους πολίτες. Δέκα χρόνια μετά την εφαρμογή του, πάνω από το 70% δηλώνουν ότι στηρίζουν την ποινικοποίηση των αντρών που πληρώνουν για σεξ και όχι των γυναικών που πληρώνονται.
Στη Γερμανία, από την άλλη, η κατάσταση είναι τέτοια ώστε στο τηλεοπτικό κανάλι RTLII να προβάλλεται μια νέα σειρά στην οποία μια ομάδα «Pimp my bordello» τριγυρίζει σε «πορνεία με προβλήματα» σε όλη τη χώρα για να ενισχύσει τις δουλειές τους με καλές συμβουλές. Κάτι τέτοιες προσπάθειες είναι που οδήγησαν την Alice Schwarzer, εκδότρια του φεμινιστικού περιοδικού ΕΜΜΑ να θέτει «ως βραχυπρόθεσμο στόχο», για τη Γερμανία, «έναν κοινωνικό διάλογο που να καταδικάζει την πορνεία αντί να την αποδέχεται ή ακόμα και να την προωθεί, όπως γίνεται σήμερα».
Η PierrettePape πιστεύει ότι υπάρχουν επιπτώσεις από τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζεται η πορνεία σε πολλές χώρες. «Σήμερα, ένα αγόρι στη Σουηδία μεγαλώνει με το δεδομένο ότι η αγορά σεξ είναι παράνομη. Ένα αγόρι στην Ολλανδία μεγαλώνει με το δεδομένο ότι οι γυναίκες κάθονται σε βιτρίνες και μπορούν να παραγγελθούν, όπως τα τα προϊόντα μαζικής κατανάλωσης». Η Pape είναι η εκπρόσωπος του Ευρωπαϊκού Λόμπι Γυναικών στις Βρυξέλλες, μια οργάνωση ομπρέλα για 2.000 ευρωπαϊκές οργανώσεις γυναικών.
Στην Pape προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι η Γερμανία δεν αναθεωρεί ριζικά τις πολιτικές της για την εμπορία ανθρώπων. «Η συζήτηση έχει ξεκινήσει σε όλη την Ευρώπη και ελπίζουμε ότι οι Γερμανοί πολιτικοί και οι οργανώσεις αρωγής θα εστιάσουν περισσότερο στα ανθρώπινα δικαιώματα από ό,τι κάνουν μέχρι στιγμής».
Αρκετές ευρωπαϊκές χώρες ακολουθούν το Σουηδικό μοντέλο. Στην Ισλανδία, που έχει υιοθετήσει παρόμοια πολιτική, οι πολιτικοί εξετάζουν ακόμα και την απαγόρευση της διαδικτυακής πορνογραφίας· από το 2009 στη Νορβηγία επίσης τιμωρούνται οι πελάτες της πορνείας· στη Βαρκελώνη είναι παράνομο να αγοράσεις υπηρεσίες από μια πόρνη στο δρόμο.
Η γαλλική προσέγγιση
Σύμφωνα με έναν φινλανδικό νόμο του 2006, οι άντρες μπορεί να τιμωρηθούν αν ήταν πελάτες μιας εκδιδόμενης που δουλεύει για κάποιον νταβατζή ή είναι θύμα εμπορίας ανθρώπων. Αλλά έχει αποδειχθεί αδύνατο να αποδειχθεί ότι ο άντρας γνώριζε για αυτά. Το Φινλανδικό Υπουργείο Δικαιοσύνης ετοιμάζει μια έκθεση σχετικά με το αν πρέπει να υιοθετηθεί το σουηδικό μοντέλο.
Στη Γαλλία επίσης πολλοί θέλουν να μιμηθούν τη Σουηδία. Λίγο πριν αναλάβει καθήκοντα, η Najat Vallaud-Belkacem, η υπεύθυνη για τα γυναικεία δικαιώματα υπουργός, έκανε μια γενναία δήλωση. «Στόχος μου είναι να δω την εξαφάνιση της πορνείας». Οι πολιτικοί και οι κοινωνιολόγοι αντιμετώπισαν την ιδέα ως «ουτοπική» και οι πόρνες διαμαρτυρήθηκαν στους δρόμους της Λυών και του Παρισιού. Το προσχέδιο της Vallaud-Belkacem προβλέπει μέχρι έξι μήνες φυλάκιση και πρόστιμο €3,000 για τους πελάτες. Θα χρειαστεί όμως περισσότερος χρόνος μέχρι να υπερισχύσει η άποψη της μέσα στην κυβέρνηση.
Και στη Γερμανία; Οι πολιτικοί στο Βερολίνο επιχειρηματολογούν υπέρ μικρών αλλαγών στον νόμο για την πορνεία και στο τέλος δεν κάνουν τίποτα. Το 2007, η τότε Υπουργός Οικογενειακών Υποθέσεων Ursulavonder Leyen, μέλος του κόμματος των Χριστιανοδημοκρατών (CDU) της Καγκελαρίου Angela Merkel, ήθελε τα πορνεία να υπόκεινται σε κυβερνητική έγκριση και η Annegret Kramp-Karrenbauer, επίσης μέλος του CDU και τότε υπουργός εσωτερικών του κρατιδίου του Σάαρλαντ (τώρα κυβερνήτης), την υποστήριξε. όμως οι δύο πολιτικοί δεν κατάφεραν να κερδίσουν την πλειοψηφία μέσα στο κόμμα τους και έτσι τίποτα δεν άλλαξε.
Το 2008, το Συνέδριο των Υπουργών για την Ισότητα και τις Γυναικείες Υποθέσεις προσπάθησε να εισάγει κάποιους κανόνες που εξέταζαν την αξιοπιστία των ιδιοκτητών/τριων πορνείων. Συζήτησαν με τους συναδέλφους τους στο Συνέδριο των Υπουργών Εσωτερικών, αλλά τίποτα δεν άλλαξε.
Το 2009, γυναίκες πολιτικοί από το CDU, το SDP, το φιλικό προς την επιχειρηματικότητα Free Democratic Party (FDP) και τους Πράσινους του νοτιοδυτικού κρατιδίου της Βάδης-Βυρτεμβέργη, κάλεσαν σε μια πρωτοβουλία ενάντια στις «απάνθρωπες υπηρεσίες flat-rate» στην Bundesrat, το νομοθετικό σώμα που εκπροσωπεί τα γερμανικά κρατίδια. Αλλά καμία αλλαγή δεν έγινε στον νόμο.
Η Ολλανδία υιοθέτησε το μονοπάτι της θεσμικής απορρύθμισης δύο χρόνια πριν τη Γερμανία. Τόσο ο Ολλανδός υπουργός δικαιοσύνης όσο και η αστυνομία καλύπτουν το γεγονός ότι δεν έχουν υπάρξει βελτιώσεις για τις εκδιδόμενες έκτοτε. Γενικά, βρίσκονται σε χειρότερη κατάσταση από πριν ως προς την υγεία τους, ενώ αυξάνεται ο αριθμός των ουσιοεξαρτημένων. Η αστυνομία εκτιμά ότι 50-90% των γυναικών δεν ασκεί το επάγγελμα με τη θέλησή του.
Ο σοσιαλδημοκράτης LodewijkAsscher πιστεύει ότι η πλήρης νομιμοποίηση της πορνείας αποτελεί «εθνικό λάθος». Η Ολλανδική κυβέρνηση τώρα σχεδιάζει να καταστήσει αυστηρότερο τον νόμο ώστε να καταπολεμήσει την αύξηση της εμπορίας ανθρώπων και την εξαναγκαστική πορνεία.
Οι Γερμανοί αργούν ακόμα. Οι Πράσινοι, που έχουν παίξει έναν πρωταγωνιστικό ρόλο στηρίζοντας τον νόμο πριν από 12 χρόνια, δεν έχουν τύψεις. Ένας εκπρόσωπος της KerstinMüller, της τότε κοινοβουλευτικής εκπροσώπου των Πρασίνων, δηλώνει ότι αυτή πλέον έχει εστιάσει σε άλλα θέματα. Η Irmingard Schewe-Gerigk, ηγετικό στέλεχος τότε της κοινοβουλευτικής τους ομάδας, λέει: «Ο νόμος ήταν καλός. Απλώς θα έπρεπε να είχε εφαρμοστεί με μεγαλύτερη επιμέλεια». Είναι πάντως αρκετά ενδιαφέρον ότι η Schewe-Gerigk είναι πλέον πρόεδρος της οργάνωσης για τα γυναικεία δικαιώματα Terre des Femmes, που στοχεύει σε «μια κοινωνία χωρίς πορνεία».
Ο τρίτος από τους τότε υποστηρικτές του νόμου, Volker Beck, εξακολουθεί να τον στηρίζει και σήμερα. Πρώην εκπρόσωπος του κόμματός του για νομικά ζητήματα, σήμερα καλεί για νέα προγράμματα αρωγής και εξόδου από το επάγγελμα. Αλλά πιστεύει ότι η Σουηδία δεν μπορεί να είναι πρότυπο για τη Γερμανία. «Μια απαγόρευση δεν βελτιώνει τίποτα, γιατί απλώς θα συμβαίνει σε μέρη που είναι δύσκολο να καταγραφούν», λέει ο Beck. «Εξάλλου», προσθέτει, «θα κυριαρχήσουν οι μαφίες» – λες και σήμερα κυριαρχούν αξιοσέβαστοι επιχειρηματίες.
Βασίλειο Ανομίας
Κάποιοι από τους συναδέλφους του Πρασίνους διαφωνούν. «Ένα μεγάλο μέρος της βιομηχανίας ήδη λειτουργεί στο βασίλειο της ανομίας», λέει η Thekla Walker από τη Στουτγκάρδη. Ως πρόεδρος της τοπικής οργάνωσης του κόμματός της σε επίπεδο Ομόσπονδου κράτους, η Walker προσπαθεί να αλλάξει την προσέγγιση του κόμματός της στο θέμα της πορνείας.
«Η αυτόνομη εκδιδόμενη που φανταστήκαμε όταν εφαρμόστηκε ο νόμος το 2001, που διαπραγματεύεται με ίσους όρους με τον πελάτη και μπορεί να συντηρήσει τον εαυτό της με το εισόδημά της, είναι η εξαίρεση», διαβάζει η Walker σε ένα απόσπασμα ενός κειμένου που εισηγήθηκε στο κομματικό συνέδριο τον προηγούμενο μήνα. Ο ισχύον νόμος, συνεχίζει, δεν προστατεύει τις γυναίκες από την εκμετάλλευση, αλλά τους παρέχει «απλώς την ελευθερία να επιτρέπουν στους εαυτούς τους να γίνονται αντικείμενο εκμετάλλευσης». Οι Πράσινοι, έγραψε η Walker, δεν μπορούν να κλείνουν τα μάτια στις «καταστροφικές συνθήκες διαβίωσης και εργασίας πολλών εκδιδόμενων γυναικών».
Όμως το έκαναν. Η Walker απέσυρε το κείμενο γιατί δεν είχε καμιά ελπίδα να κερδίσει την πλειοψηφία, αν και το κόμμα είχε πει ότι θα ρίξει μια προσεκτικότερη ματιά για να διαπιστώσει εάν ο νόμος χρειάζεται βελτιώσεις.
Στη Γερμανία, όσοι και όσες μιλούν ενάντια στη νομιμοποίηση θεωρούνται «πουριτανοί και ηθικολόγοι», λέει η καθηγήτρια Δικαίου Gugel. Άλλωστε, προσθέτει, δεν πιστεύει ότι «οι πολιτικοί ενδιαφέρονται ιδιαίτερα για το θέμα».
Η Υπουργός Οικογενειακών Υποθέσεων KristinaSchröder παρόλα αυτά, θέλησε να πατάξει το traffickingκαι την εξαναγκαστική πορνεία. «Παρά τις εντατικές προσπάθειες, δεν καταφέραμε να πετύχουμε ομοφωνία ανάμεσα στα τέσσερα εμπλεκόμενα υπουργεία», αναφέρει δήλωση του υπουργείου. Η πρόθεσή της να ρυθμίσει τους οίκους ανοχής πιο αυστηρά απέτυχε λόγω της αντίθεσης της Υπουργού Διακιοσύνης SabineLeutheusser-Schnarrenberger. Η Schnarrenberger πιστεύει ότι δεν είναι αναγκαίες αλλαγές στο νόμο και επαναλαμβάνει το παλιό επιχείρημα ότι ο γερμανικός νόμος βγάζει τις γυναίκες από την παρανομία ενώ ο σουηδικός τις στέλνει στο σκοτάδι.
Με δεδομένη αυτή τη διαφωνία, θα είναι θαύμα εάν η κυβέρνηση φτάσει σε μια απόφαση σύντομα για να προστατεύει πιο αποτελεσματικά τα θύματα trafficking. Στο μεταξύ, οι γυναίκες θα συνεχίζουν να πρέπει να φροντίσουν μόνες τους εαυτούς τους.
Εντελώς νόμιμο
Η Αλίνα από το Sânandrei κατάφερε να δραπετεύσει από το πορνείο στο αεροδρόμιο Muschis. Μετά από έφοδο, αυτή και δέκα ακόμα γυναίκες έτρεξαν σε ένα τούρκικο εστιατόριο στη γειτονιά. Ο αδερφός του ιδιοκτήτη, που ήταν πελάτης, έκρυψε τις γυναίκες και νοίκιασε ένα λεωφορείο με δικά του έξοδα. Με αυτό προσπάθησε να τις οδηγήσει πίσω στη Ρουμανία. Οι νταβατζήδες προσπάθησαν να σταματήσουν το λεωφορείο, όμως οι γυναίκες κατάφεραν να δραπετεύσουν.
Η Αλίνα μένει και πάλι στο σπίτι των γονιών της. Δεν τους είπε ποτέ τι έγινε. Εργάζεται, αλλά δεν θέλει να πει τι κάνει. Η αμοιβή είναι αρκετή για τα εισιτήρια του λεωφορείου, ρούχα και λίγα καλλυντικά.
Η Αλίνα μερικές φορές επισκέπτεται το AIDrom, ένα συμβουλευτικό κέντρο για θύματα trafficking, που βίσκεται στην πόλη Timisoara, στα δυτικά της Ρουμανίας. Εκεί μιλάει με την ψυχολόγο GeorgianaPalcu, η οποία προσπαθεί να της βρει μια θέση εκπαιδευόμενης ως κομμώτρια ή μαγείρισσα. Η Palcu λέει ότι οι συζητήσεις με τις κοπέλες που έχουν γυρίσει από τη Γερμανία είναι «χωρίς τελειωμό και δύσκολες». Τις ενθαρύννει να είναι αισιόδοξες.
Όμως η Palcu δεν έχει αυταπάτες. Ακόμα και αν μια κοπέλα βρει μια θέση εκπαιδευόμενης, μάλλον δεν θα δεχτεί τη δουλειά, γιατί αυτές οι θέσεις δεν δίνουν παραπάνω από €200 για 40 ώρες εργασίας τη βδομάδα. Ως αποτέλεσμα, σύμφωνα με την Palcu, πολλές από όσες γύρισαν από τη Γερμανία αφού υπήρξαν θύματα κακοποίησης, εκδίδονται ξανά. «Τι μπορώ να τους πω;» ρωτάει. «Αυτή είναι η πραγματικότητα. Δεν μπορείς να ζήσεις με €200.»
Το πορνείο Airport Muschis στο Schönefeld δεν υπάρχει πια. Έχει αντικατασταθεί από το Club Erotica, που δεν προσφέρει υπηρεσίες flat-rate.Αλλά οι πελάτες έχουν πολλές επιλογές στην περιοχή. Μερικά χιλιόμετρα μακριά, στο Schöneberg, το King George πλέον λειτουργεί ως flat-rate. Η διεύθυνσή του χρησιμοποιεί το σλόγκαν «Geizmacht Geil» που μεταφράζεται περίπου ως «το φτηνό σε κάνει να καβλώνεις». Για €99 οι πελάτες μπορούν να απολαύσουν σεξ και ποτά μέχρι να κλείσει το μαγαζί. Πρωκτικό σεξ, στοματικό σεξ χωρίς προστασία και φίλημα με γλώσσα είναι έξτρα. Το King George προσφέρει και «πάρτυ με ομαδικό σεξ – ‘gang-bang party’» τις Δευτέρες, Τετάρτες και Παρασκευές.
Είναι εντελώς νόμιμο.
Μετάφραση: Δήμητρα Σπανού
Επιμέλεια: Σοφία Ξυγκάκη
Πηγή: Spiegel
