της Μαρίας Λούκα

«Ένα τηλέφωνο στη μάνα μου στις 5 το πρωί πάντα με ισορροπούσε. Ήταν ευλογία για μένα η αγάπη της οικογένειας μου». Θα μπορούσε να είναι φράση στα χείλη οποιασδήποτε κοπέλας. Είναι το βασικό μότο της Άννας Κουρουπού, μιας 48χρονης trans. Το επαναλαμβάνει διαρκώς τόσο στο βιβλίο της «Γιατί δεν έχω σαν το δικό σου μαμά;» (εκδόσεις Ποταμός), όσο και στη συνάντηση μας σ’ ένα όμορφο διαμέρισμα στο Νέο Κόσμο. Η ζωή της μοιάζει με παραμύθι με δράκους, πρίγκιπες και happy end. «Αγαπήθηκα και αγάπησα πολύ. Και αύριο να πεθάνω θα είμαι γεμάτη» λέει. Αφού πέρασε τα δύσκολα χρόνια του 80, σήμερα βρίσκεται στην πιο ώριμη και δημιουργική της φάση, αρθρογραφώντας συχνά και ανεβάζοντας θεατρικούς μονολόγους.

Η Άννα γεννήθηκε ως άνδρας αλλά επέλεξε να ζήσει ως γυναίκα, δημόσια κι όχι μέσα στη ντουλάπα. Δεν είναι μοναδική, υπάρχουν αρκετές παρόμοιες περιπτώσεις στην Ελλάδα και διεθνώς και σε όλες τις ιστορικές περιόδους. Συνήθως ταυτίζονται με το πεζοδρόμιο και την υποκουλτούρα. Η πραγματικότητα όμως ευτυχώς είναι λιγότερο στερεοτυπική. Η πρόσφατη αποκάλυψη στην Εθνική Πινακοθήκη του Λονδίνου είναι χαρακτηριστική. Αφορά ένα πορτρέτο που επιγραφόταν ως «μιας άγνωστης γυναίκας» γιατί δεν είχε ταυτοποιηθεί. Η ταυτοποίηση ήταν σοκαριστική για τη λονδρέζικη κοινωνία. Το πορτρέτο αναπαριστούσε το γάλλο στρατιωτικό και διπλωμάτη Σεβαλιέ Ντ’ Εόν που έζησε το 18ο αιώνα ως γυναίκα. Μάλιστα ο βρετανός σεξολόγος Havelock Ellis προσπάθησε να εισάγει τον όρο «εονισμός» ως δηλωτικό της διεμφυλικής συμπεριφοράς. Τέτοιες εμπειρίες θα συναντήσουμε παντού, ακόμη και στις πιο σεμνότυφες και κλειστές κοινωνίες όπως η βικτωριανή, όπου οι τρανς διώκονταν. Μεγαλύτερη ανεκτικότητα βέβαια υπήρχε σε όσους γεννήθηκαν ως γυναίκες αλλά έζησαν ως άνδρες, όπως ο στρατιωτικός χειρούργος James Barry με αξιόλογο επιστημονικό έργο για τη βελτίωση των υγειονομικών συνθηκών στις ευάλωτες κοινωνικά ομάδες.

Η «μοναξιά» των 80ties

Αυτό βέβαια δε σημαίνει ότι ο δρόμος για τις τρανς είναι στρωμένος με ροδοπέταλα. Τουναντίον. Ειδικά στην Ελλάδα, τη δεκαετία του 80,  το να είσαι transsexual σήμαινε να είσαι πρωταγωνίστρια του Νίκου Νικολαΐδη και όχι του Αλμοδοβάρ. Η πορνεία ήταν σχεδόν μονόδρομος αλλά όπως έγραφε ο Ταχτσής «η ευτυχία βρισκόταν πάντα στο απέναντι πεζοδρόμιο». Ναρκωτικά και underground κουλτούρα, επιθέσεις από την Αστυνομία, επιχειρήσεις «Αρετή», τρανσφοβικά εγκλήματα αρχειοθετημένα εξ αρχής , κοινωνικός στιγματισμός και  δαιμονοποίηση λόγω AIDS.

Μοναδική φωνή το περιοδικό «Κράξιμο», με τίτλο εμπνευσμένο από το κοινό βίωμα και εκδότρια την «εκδιδόμενη Τραβεστί Πάολα». Μ’ ένα γράψιμο κομμένης ανάσας, με επιθετικό και προκλητικό ύφος, υπήρξε  πολύ πιο πρωτοποριακό  και καλλιτεχνικό με τις πένες της Γώγου, του Χριστιανόπουλου και του Πετρόπουλου από πολλά «καθωσπρέπει» τότε έντυπα εγκλωβισμένα στη σεμνοτυφία και την υποκρισία. Από τότε κύλησε πολύ νερό στ’ αυλάκι. Όχι πως σήμερα η πολιτεία αναγνωρίζει ή διευκολύνει την ύπαρξη των trans αλλά οι ίδιες πάλεψαν για να κατοχυρώσουν κάτι παραπάνω από τα λίγα τετραγωνικά της Συγγρού. Εκεί που τις απομόνωσαν για να μην αντικρίζει η πόλη τον πανικό της στον  καθρέφτη  και αναστατώνεται.

Η διεθνής εμπειρία στον απόηχο του Μάη

Έξω όμως πάμε καλά. Στην Ιταλία το 2006 εκλέχτηκε η πρώτη τρανς βουλευτίνα στην Ευρώπη, η Βλαντιμιρ Λουξούρια. Η Λουξούρια ήταν ηθοποιός και τραγουδίστρια. Στην ιταλική Βουλή μετατράπηκε από drag queen σε μια από τις πιο σοβαρές και εργατικές φυσιογνωμίες και αντιμετώπισε με νηφαλιότητα και αξιοπρέπεια τις φραστικές επιθέσεις που δεχόταν τόσο από βουλευτές του Μπερλουσκόνι όσο και από την Αλεσάντρα Μουσολίνι. Αληθινό πρότυπο διεμφυλικής ταυτότητας και ακτιβισμού, εξακολουθεί μέχρι σήμερα να ασχολείται με τα δικαιώματα των ΛΟΑΤ. Εκλεγμένες  trans βουλευτίνες  επιπλέον υπάρχουν στην Πολωνία και τη Νέα Ζηλανδία, στην Πολιτεία της Χαβάης η υπεύθυνη παιδείας είναι επίσης trans, μέχρι και παπάς στη Λουθηριανή εκκλησία της Φιλανδίας υπήρξε trans άτομο, ενώ η Γιολάντα Σουάνιος ιδιοκτήτρια τηλεοπτικού σταθμού στην Ταϋλάνδη είναι υποψήφια δήμαρχος. Η νταντά του Ομπάμα και ο γιος του Χεμινγουαίη είναι trans. Επίσης, η Ben Barres, διάσημη καθηγήτρια νευροβιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Στάφορντ και η Lynn Conway, ένα από τα μεγαλύτερα μυαλά της IBM Research. Σε όλο τον κόσμο οι trans έχουν διαπρέψει στις επιστήμες και την τέχνη. Προσφάτως μάλιστα η PC Air, μια ταϋλανδέζικη αεροπορική εταιρεία προσέλαβε τρανσέξουαλ ως αεροσυνοδούς. Πλέον στους διαγωνισμούς «Μις Υφήλιος» θα λαμβάνουν μέρος και διεμφυλικές μετά τα διαβήματα της «Μις Βανκούβερ» και trans Τζένα Ταλάκοβα. Αρκετές ασχολήθηκαν με την τέχνη. Η Τζεην Καουντυ για παράδειγμα, παρά το γεγονός ότι αρνήθηκε να χειρουργηθεί, έζησε μια queer ζωή ανάμεσα σε μιούζικαλ, στο εργοστάσιο του Γουόρχολ και στις πάνκ συνοικίες του Λονδίνου.

Ένας από τους μεγαλύτερους σύγχρονους γάλλους φιλόσοφους, ο Μισέλ Φουκώ έθεσε κάποια στιγμή το ερώτημα «αν χρειαζόμαστε πραγματικά ένα αληθινό φύλο». Ο ίδιος απάντησε πως πως «το μόνο που θα έπρεπε να μετράει είναι η πραγματικότητα του σώματος και η ένταση των επιθυμιών του». Οι δυτικές κοινωνίες, ωστόσο, και πολύ περισσότερο η ελληνική επιμένουν να απαντούν καταφατικά προτάσσοντας ένα σκληρό δυισμό «αρσενικού» «θηλυκού», όπου ανατομία – έμφυλη ταυτότητα και σεξουαλικός προσανατολισμός οφείλουν να βρίσκονται σε πλήρη αντιστοιχία. Τα trans άτομα αποτελούν την πιο φωναχτή «παρέκκλιση» αυτού του κανόνα και υφίστανται τον αποκλεισμό ως συνέπεια.

Η εξέγερση του Stonewall όμως το 1969 με την εμβληματική μορφή της Σύλβια Ριβέρα και την ακούραστη υπεράσπιση της του δικαιώματος του αυτοπροσδιορισμού, η ανάδειξη του κινήματος για τη σεξουαλική απελευθέρωση, η κατάκτηση των αμφιθεάτρων από τη Judith Butler και την queer theory τη δεκαετία του 1990 συνέβαλλαν στην ορατότητα των διεμφυλικών στη δημόσια σφαίρα και στην εκχώρηση ορισμένων δικαιωμάτων όπως η δυνατότητα αλλαγής εγγράφων χωρίς να είναι απαραίτητη η εγχείρηση επαναπροσδιορισμού φύλου (σε Ισπανία, Πορτογαλία, Αγγλία, Αργεντινή και αλλού), η πρόσβαση στα εθνικά συστήματα υγείας για παρεμβάσεις στο σώμα και οι νομοθεσίες για άρση των ανισοτήτων όχι μόνο για λόγους σεξουαλικού προσανατολισμού αλλά και ταυτότητας φύλου.

… και η ελληνική πραγματικότητα

Στην Ελλάδα, όπου τα πάντα γίνονται με μεγάλη χρονοκαθυστέρηση, δεν υπάρχει τίποτα απ’ όλα αυτά, όπως μας πληροφορεί η πρόεδρος του Σωματείου Υποστήριξης Διεμφυλικών, Μαρίνα Γαλανού. Τη Μαρίνα τη βρήκα στα γραφεία του εκδοτικού οίκου «Πολύχρωμος Πλανήτης», του οποίου είναι ιδιοκτήτρια κατορθώνοντας να διαγράψει  μια πετυχημένη πορεία στη βιβλιογραφία ζητημάτων για τη σεξουαλικότητα και το φύλο. Είναι αρκετά επιφυλακτική με τα  media, όπως και οι περισσότερες trans, έχει καεί η γούνα τους. «Πολλοί δημοσιογράφοι» μου λέει «αντί να είναι στο πλευρό των αδύναμων, τοποθετούνται απέναντι τους. Αυτό που προβάλλεται είναι μια εικόνα που θα εντείνει την περιθωριοποίηση της τρανς κοινότητας». Οι δυσκολίες εύρεσης στέγης και εργασίας, ταυτοποίησης λόγω ταυτότητας και πρόσβασης σε υπηρεσίες υγείας είναι για εκείνη τα σοβαρότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα διεμφυλικά άτομα μαζί με τα στερεότυπα που επηρεάζουν κάθε πτυχή της κοινωνικής ζωής. «Όταν έκανα τα πρώτα βήματα της μετάβασης μου, έχασα πολλούς έως τότε καλούς φίλους» αναφέρει κάπως βιωματικά και χαρακτηρίζει «υποκριτική της ελληνική κοινωνία, που προτιμά να κρύβει αυτά τα θέματα πίσω από μια κουρτίνα ή να προβάλλονται μόνο μ’ ένα ροζ χρώμα, παρά στο φως της μέρας». Σαφώς πολιτικοποιημένη χωρίς όμως να είναι ενταγμένη σε κάποιο χώρο μιλάει με ανησυχία για την «καταστροφική πορεία της χώρας με το Μνημόνιο» και την «συντηρητική στροφή της ελληνικής κοινωνίας με την άνοδο της Χρυσής Αυγής» .

Το Σωματείο είναι αφοσιωμένο σε δράσεις αλληλεγγύης για τα trans άτομα. Μεταξύ άλλων οργανώνει συσσίτια με τη συνδρομή της ΜΚΟ Praksis, παρέχει νομική αλλά ψυχολογική υποστήριξη στα μέλη του. Η Παρασκευή Πάλμου, ψυχολόγος, με βασικό ερευνητικό πεδίο τα LGBT άτομα, έχει αναλάβει αυτό το ρόλο. Στην Ελλάδα δεν υπάρχει εξειδικευμένη ιατρική μέριμνα για trans άτομα, όπως συμβαίνει σε πολλές χώρες του εξωτερικού, με αποτέλεσμα οι περισσότερες να λειτουργούν εμπειρικά προσφεύγοντας σε ορμονοθεραπείες, ενώ για εγχειρήσεις επαναπροσδιορισμού φύλου πηγαίνουν στην Αγγλία πλέον και παλιότερα στην Καζαμπλάνκα με το οικονομικό κόστος να φτάνεις έως και τις 25.000 ευρώ. Στην Ελλάδα δεν είναι λίγα τα περιστατικά όπου αντίστοιχες επεμβάσεις έγιναν με τόση προχειρότητα, ώστε να προκαλέσουν σοβαρά προβλήματα σε άτομα που τις υπέστησαν, αν και κάποιοι από τους γιατρούς που τις ανέλαβαν φιγουράρουν στις λίστες για τη φοροδιαφυγή. Όσον αφορά δε την ψυχική υγεία, οι περισσότεροι λειτουργοί της με το DSM ανά χείρας αντιμετωπίζουν τον τρανσεξουαλισμό ως διαταραχή. «Υπάρχει μια σαφής τάση ψυχιατρικοποίησης του προβλήματος» εξηγεί η κα Πάλμου και δίνει έμφαση στο ρόλο της οικογενειακής στήριξης ως καθοριστικού παράγοντα για τη μετεξέλιξη των trans ατόμων. Η ανθεκτικότητα τους είναι σε μεγάλη συνάρτηση με τη συμπαράσταση του στενού περιβάλλοντος

Ο συντηρητισμός και η ηθικοπλαστική προσέγγιση είναι σχεδόν δομικά στοιχεία του δημόσιου λόγου. Αρκεί να σκεφτεί κανείς ότι η πρώτη φορά που ακούστηκε στην ελληνική Βουλή η λέξη διεμφυλικός ήταν πριν ένα χρόνο, όταν η βουλευτίνα του Σύριζα Ηρώ Διώτη κατέθεσε σχετική ερώτηση ζητώντας να υπάρχει δυνατότητα αλλαγής εγγράφων για διεμφυλικά άτομα και ρητή αναφορά στον υπό διαβούλευση τότε αντιρατσιστικό νόμο στην ταυτότητα φύλου, χωρίς όμως ανταπόκριση. Ο Κώστας Γιαννακόπουλος, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου επισημαίνει ότι  «η ανατροπή της βιολογίας είναι το μεγαλύτερο ταμπού. Ακόμα κι αν κάποια έχει κάνει εγχείρηση εξακολουθεί να μη θεωρείται γυναικά γιατί δε μπορεί να αναπαράγει. Αυτό το κλίμα διαπερνά και τον κόσμο της διανόησης»

Ένα διαρκές «coming out»

Σ’ ένα μικρό δρομάκι όμως κάθετο στη Συγγρού, στη Ζαν Μωρεάς υπάρχει μια νησίδα ελευθερίας και δημιουργικότητας. Οι «Κούκλες», είναι το πρώτο και μοναδικό μαγαζί με drag show στην Ελλάδα. Εφτα trans και ο Νικόλας δίνουν κάθε Παρασκευή και Σάββατο βράδυ παραστάσεις. Η Εύα Κουμαριανού πού μεταμορφώνεται σε  Jessica Rabbit, η Μάνια σε Άννα Βίσση και η Τάνια σε Αλίκη Βουγιουκλάκη. Η πραγματική βασίλισσα όμως είναι η Μαριλού, η ιδιοκτήτρια του μπαρ που επιμελείται το πρόγραμμα εδώ και 17 χρόνια με το βερολινέζικο στυλ που κουβαλάει μαζί της. Από το 1997 που ο Παύλος Φυσάκης έκανε την πρώτη έκθεση φωτογραφίας για τις «Κούκλες», πολλοί celebrities πέρασαν να πιουν ένα ποτό και να απολάυσουν το show, από τον  Jean Paul Gaultier εως τη Δήμητρα Λιάνη. Οι «Κούκλες» όμως γίνανε hot spot της πόλης μετά την πολυβραβευμένη ταινία του Πάνου Κούτρα «Στρέλλα», ένα μεγάλο μέρος των γυρισμάτων της οποίας πραγματοποιήθηκε εκεί. Μετά τη «Μπέτυ» τη μικρού μήκους ταινία του Δημήτρη Σταύρακα το 1970, η «Στρέλλα» αποτελεί τη μοναδική προσπάθεια πραγματικής απεικόνισης της ζωής των trans ως τέτοιας και όχι ως καρικατούρας και μάλιστα μαζικής παραγωγής. Μ’ αυτή την έννοια δεν θα ήταν άδικο να έλεγε κανείς ότι η «Στρέλλα» λειτούργησε σα συλλογικό coming out.

Είναι δύσκολο να προσεγγίσει κανείς τον ακριβή αριθμό των διαφυλικών ατόμων που ζουν στην Ελλάδα. Οι ζωές των περισσοτέρων περιβάλλονται μ’ ένα πέπλο σιωπής, επιδιώκουν να μην υπερτονίζουν αυτό το ταυτοτικό χαρακτηριστικό και συχνά αποφεύγουν στην υπερβολική έκθεση. Σίγουρα πάντως δεν περιορίζονται στις γκετοποιημένες γειτονιές που η κοινωνία έχει υπόψη της. Με σαφώς λιγότερες ευκαιρίες απ’ ότι οι υπόλοιποι, είναι διασκορπισμένες πάντως σε αρκετά επαγγέλματα, από το δημόσιο έως τα ΜΜΕ. Κάποια και ιδίως όσα σχετίζονται με την τέχνη είναι από τη φύση τους πιο ανοιχτά. Η Φένια Αποστόλου, το επιβεβαιώνει. Χορεύτρια και χορογράφος, σπούδασε στην Κρατική Σχολή Θεάτρου και συμμετείχε σε μεγάλες παραστάσεις, στο Κρατικό Βορείου Ελλάδος και στην Octana  του Ρηγου. Το 2004 συνεργάστηκε στη διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων μετά  βραβεύτηκε για τη μικρού μήκους ταινία “nightmare” από το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης  και πλέον έχει τη δική της ομάδα χοροθεάτρου «Λυδία Λίθος». Η Φένια είναι η trans της διπλανής πόρτας, της δικής μου τουλάχιστον στην παλιά μου γειτονιά, στο κέντρο της Αθήνας με πολύ καλές σχέσεις με το περιβάλλον της. Όσοι παρακολούθησαν τη μετάβαση της, κατανοούν ότι δικαιώθηκε για την επιλογή της. «Δεν έχασα κανένα πρόσωπο στη ζωή μου από τους φίλους μου, ήταν κοντά μου και τους αρέσω εμφανισιακά ως κοπέλα. Τώρα είμαι πιο πολύ Εγώ. Παλιότερα είχα ορισμένα συμπλέγματα στην επικοινωνία, τώρα όμως απελευθερώθηκαν οι δυνάμεις μου» λέει. Η Φένια πιστεύει στην οικογένεια και εύχεται να μπορέσει να φτιάξει τη δική της. «Είμαι ένα κανονικό κορίτσι» καταλήγει.

Στις περισσότερες ο προβληματισμός για την έμφυλη ταυτότητα ξεκίνησε κάπως υπόρρητα τα πρώτα χρόνια της εφηβείας και άρχισε να εκφράζεται προς το τέλος της. Οι σύγχρονες έρευνες όμως διεθνώς καταδεικνύουν ότι οι διεργασίες αμφισβήτησης και αναπροσδιορισμού φύλου εκκινούν συχνά από πολύ νωρίς, από την παιδική ηλικία. Σε εκτενές αφιέρωμα του New York περιγράφονται ιστορίες transgender παιδιών που από πολύ νωρίς, από την ηλικία των 3-4 ετών εκδήλωσαν τη διάθεση τους να υιοθετούν χαρακτηριστικά του άλλου φύλου. Διαδικασία που εμπεδώθηκε σταδιακά με την αντιφατική συχνά στήριξη του οικογενειακού περιβάλλοντος και παρά τις αντιξοότητες και την απροθυμία του κοινωνικού πλαισίου. Στις ΗΠΑ υπάρχουν πολλοί εξειδικευμένοι ψυχολόγοι που παρέχουν υπηρεσίες σε γονείς που αντιμετωπίζουν τέτοιες καταστάσεις. Μάλιστα έχει αναπτυχθεί μια ζωηρή κουβέντα για την αναθεώρηση του DSM , ώστε η transgenderσυμπεριφορά να μην ορίζεται ως διαταραχή. Στην προσπάθεια μετάβασης φύλου διακρίνονται 3 στάδια, το στάδιο της κοινωνικής μετάβασης που εκκινά τα πρώτα χρόνια της παιδικής ηλικίας, η ιατρική μετάβαση που σύμφωνα με τα ιατρικά πρωτόκολλα δε μπορεί να συντελεστεί πριν τα 16 έτη και η χειρουργική μετάβαση που δεν μπορεί να γίνει πριν την ηλικία των 18. Αρκετοί ενδοκρινολόγοι όμως υποστηρίζουν ότι πριν τα 16 πρέπει να δίνονται ειδικά σκευάσματα, ώστε να το σώμα να διατηρείται σε προεφηβική κατάσταση για να μπορέσει το παιδί να αποφασίσει τις ορμόνες θα πάρει προτού σχηματιστούν τα δευτερογενή χαρακτηριστικά του φύλου. Μια τέτοια θεραπεία κοστίζει περίπου 50.000 δολάρια για 6 χρόνια. Οι στατιστικές μελέτες του TYFA (Οργανισμού Υποστήριξης  Transgender Παιδιών και Γονέων) εκτιμούν ότι ένας στους 500 μαθητές έχει transgender συμπεριφορά, αυτό με αναγωγή σημαίνει ότι στις ΗΠΑ υπάρχουν 150.000 – 300.000 transgender  παιδιά. Δυστυχώς αυτά τα παιδιά εξαιτίας της απόρριψης που βιώνουν έχουν από τα υψηλότερα ποσοστά αυτοκτονίας στον πλανήτη.

Η ύπαρξη των trans, είναι πιο έμπρακτη απόδειξη ότι το φύλο και η σεξουαλικότητα είναι εντελώς ρευστά και στο φάσμα τους ανοίγεται μια πολλαπλότητα επιλογών. Ακόμα και οι πιο κρυφοί τόποι του υποκειμένου, όπως αυτοί, δεν ξεφεύγουν από τις σχέσεις εξουσίας. Στη βάση πολιτισμικών προτύπων δημιουργείται και επιτελείται το φύλο με τιμωρητικές συνέπειες σε όσους απειθαρχούν.  Αν κάτι όμως μας έμαθε η μεγάλη τομή της ψυχανάλυσης για να απεμπλακούμε από τον «κατάλογο των αμαρτιών» είναι ότι αυτό που εν τέλει έχει σημασία είναι η ψυχική έμφυλη ταυτότητα, ότι είμαστε κάτι παραπάνω από ένα ΧΧ ή ΧΥ χρωμόσωμα. Οι trans σ’ αυτό το πεδίο πειραματίζονται και απ’ αυτή τη σκοπιά  αποτελούν υποδείγματα διεκδίκησης , αυτενέργειας και θάρρους. Όπως γράφει η  Άννα  στο βιβλίο της «θέλει αρχίδια να κόψεις τα’ αρχίδια σου»

 

Μια ματιά στην ιστορία και τους πολιτισμούς

Οι ρίζες του τρανσβεστισμού φαίνεται να είναι τόσο παλιές , όσο και του ανθρώπινου πολιτισμού. Στην Αρχαία Ελλάδα ο τρανβεστισμός με τη μορφή της παρενδυσίας και της θηλυπρεπούς συμπεριφοράς υπήρχε  στις θεατρικές παραστάσεις και στις λατρευτικές τελετές του Διονύσου, σε ορισμένες όμως περιπτώσεις και στην καθημερινή ζωή της πόλης. Η Μάργκαρετ Μίλερ , καθηγήτρια του τμήματος Καλών Τεχνών του Πανεπιστημίου του Τορόντο, μελέτησε αυτό το ενδεχόμενο παρατηρώντας ότι σε συγκεκριμένο αγγείο απεικονίζονται γυναικείες φιγούρες με ανάλαφρα υφάσματα και κοσμήματα που είχαν μούσι. Στα ρωμαϊκά χρόνια, ο αυτοκράτορας Ηλιογάβαλος (218 – 222) μολονότι παντρεύτηκε 5 γυναίκες, φερόταν και ντυνόταν ως γυναίκα και προτιμούσε σεξουαλικά άνδρες. Οι Hijra της Ινδίας, αποτελούν πανάρχαιες κοινότητες διαφυλικών με αναφορές σε θεότητες του ινδουισμού και οργανωμένες ως κάστα. Επί βρετανικής κατοχής προσπάθησαν να τις απαγορεύσουν αλλά μόλις ανακτήθηκε η ανεξαρτησία της χώρας, καταργήθηκαν αυτοί οι νόμοι. Ορισμένες σήμερα έχουν μετατραπεί σε ΜΚΟ και σε περιοχές όπως το Ταμίλ έχουν θεσπιστεί ειδικοί νόμοι προστασίας. Θεωρείται ότι φέρνουν τύχη και γονιμότητα, γι’ αυτό τις καλούν σε γάμους και βαφτίσεις. Από το 2006 σε κάποιες πόλεις έχουν αναθέσει στις κοινότητες των Hijra τη συλλογή των απλήρωτων φόρων με παρακράτηση 4%. Και στην Ταϋλάνδη όμως οι Kathoey συνιστούν παραδοσιακή επιλογή έμφυλης ταυτότητας που σύμφωνα με τη θρησκεία προκύπτει από το κάρμα. Πρακτικές παρενδυσίας υπήρχαν στους πολιτισμούς των Μάγια και των Ατζέκων που επιχείρησαν να εξαλείψουν οι Ισπανοί κατακτητές αλλά επιβίωσαν στις ιθαγενικές κοινότητες. Σε ορισμένες ιθαγενικές φυλές στο Μεξικό όπως οι Λακότα ή οι Ναβάχο υπάρχει η έννοια του «διπλού πνεύματος», της διαφορετικής εμφυλης ψυχοσύνθεσης από τη σωματική κατασκευή και αυτά τα άτομα θεωρούνται ιερά με ιδιότητες θεραπείας , μαντείας κλπ. Το παράδειγμα που έχει μελετηθεί περισσότερο είναι της πόλης Χουτσιτάν, όπου οι ομοφυλόφιλοι άνδρες που προτιμούν να φέρονται ως γυναίκες κατατάσσονται στις «Μούσες» και εντάσσονται ισότιμα στην κοινωνία. Εξάλλου στη φυλή των Ζαποτέκων δεν προσδιορίζουν το φύλο των ανθρώπων με βάση τη βιολογία. Μέχρι και σήμερα αποτελούν τα μικρά παιδιά όχι «αγόρι» και «κορίτσι» αλλά «κρία» δηλαδή «πλάσμα» μέχρις ότου εκδηλώσουν τα ίδια σε ποιο χώρο ανήκουν. Ενώ στα πρώτα βήματα της Ισλαμικής Επανάστασης, ο Αγιατολαχ Χομεϊνί εξέδωσε φετφα επιτρέποντας σε άνδρες και γυναίκες να αλλάζουν φύλο αν το επιθυμούν.

Λεξιλόγιο

Queer:  αρχικά σήμαινε αλλόκοτος και χρησιμοποιήθηκε απαξιωτικά από τον Μαρκήσιο Ντάγκλας προς τον Οσκαρ Ουαιλντ αλλά επανοικειοποιήθηκε ως όρος περηφάνιας υπονοώντας την πολλαπλότητα των εμφυλων και σεξουαλικών επιλογών

Genderqueer: Φυλοπαράξενος, όσοι/ες αρνούνται να προσδιοριστούν στις κατηγοριοποιήσεις κοινωνικού και βιολογικού φύλου

LGBT (lesbian, gay, transsexual, bisexual): στα ελληνικά ΛΟΑΤ έτσι κωδικοποιήθηκε το κίνημα για τη διεκδίκηση δικαιωμάτων όσων διαφοροποιούνται από το ετεροφυλοφιλικό πρότυπο

Transgender: ορθότερος όρος από τα φορτισμένα «τρανσέξουαλ» και «τραβεστί» για τα άτομα που βρίσκονται σε διαδικασία υπέρβασης του κοινωνικού φύλου. Στα ελληνικά χρησιμοποιούνται οι όροι «διεμφυλικός» ή «φυλομεταβατικός»

Cross – dressers: παρενδυτικοί, αυτοί που φοράνε ρούχα του αντίθετου φύλου. Η παρενδυσία δε σημαίνει  απαραίτητα συνολικότερη υιοθέτηση στοιχείων του άλλου φύλου ή ομοφυλόφιλη σεξουαλική προτίμηση

Heteronormanity: ετεροκανονικότητα, η κυρίαρχη ιδεολογικά και θεσμοθετημένη ετεροφυλοφιλία

 

Πηγή: Βημαγκαζίνο