της Δήμητρας Σπανού

“Από όλα τα δεινά για τα οποία ο άντρας έχει κάνει τον εαυτό του υπεύθυνο, κανένα δεν είναι τόσο εξευτελιστικό, τόσο συγκλονιστικό και τόσο βάναυσο όσο η κακοποίηση του καλύτερου μισού της ανθρωπότητας, του γυναικείου φύλου”. Μαχάτμα Γκάντι

Τις προηγούμενες μέρες μια από τις πιο συγκλονιστικές ειδήσεις σε όλο τον κόσμο ήταν εκείνη του ομαδικού βιασμού μιας φοιτήτριας σε λεωφορείο στο Νέο Δελχί. Η 23χρονη επιβιβάστηκε σε συνοικία στο νοτιοδυτικό τμήμα της πόλης. Μια ομάδα αντρών της επιτέθηκε, την βίασαν και την ξυλοκόπησαν άσχημα εντός του λεωφορείου, ενώ στο τέλος την εγκατέλειψαν γυμνή στην άκρη του δρόμου. Το θύμα νοσηλεύεται σε κρίσιμη αλλά σταθερή κατάσταση. Ακολούθησαν διαμαρτυρίες σε διάφορες περιοχές, που κατέληξαν μάλιστα σε συγκρούσεις με την αστυνομία. Εξαιτίας της οργής που προκάλεσε η επίθεση, το θέμα προβλήθηκε από πολλά μέσα, πήρε διάσταση και γνωρίζουμε πως έξι άτομα έχουν συλληφθεί. Αποτέλεσε όμως και μια αφορμή για να συζητηθεί εκ νέου το φαινόμενο της κακοποίησης των γυναικών στην Ινδία, που έχει εκλάβει ανησυχητικές διαστάσεις.

Σύμφωνα με δημοσίευμα του CNN, τα τελευταία 40 χρόνια το ποσοστό των βιασμών στη χώρα έχει αυξηθεί κατά 875% με βάση επίσημα στοιχεία, από 2.487 το 1971 σε 24.206 το 2011. Μόνο στο Νέο Δελχί, οι καταγραφές κάνουν λόγο για 572 βιασμούς το 2011 και πάνω από 600 το 2012. Βιασμοί και παρενοχλήσεις συμβαίνουν καθημερινά, όμως τις περισσότερες φορές η κοινωνία στέκεται απαθής, τα θύματα κατηγορούνται και οι δράστες μένουν ατιμώρητοι. Οι γυναίκες φοβούνται να καταγγείλουν τα περιστατικά στην αστυνομία, καθώς όχι μόνο κατηγορούνται πως φταίνε -η άποψη πως αν μια γυναίκα δεν είναι απολύτως καλυμμένη θέλει να βιαστεί είναι διαδεδομένη ακόμα και σε αστυνομικούς- αλλά και γιατί υπάρχουν αναφορές για ομαδικούς βιασμούς γυναικών μέσα σε αστυνομικά τμήματα.

Στην Ινδία δεν υπάρχει κανένας νόμος για σεξουαλική βία και παρενόχληση. Βιασμός θεωρείται μόνο η κολπική διείσδυση πέους, ενώ κάθε άλλη περίπτωση βαρύνεται με την κατηγορία της “προσβολής ή εξευτελισμού της σεμνότητας μιας γυναίκας” ή “παραβίαση της ιδιωτικής ζωής της”. Η μέγιστη ποινή είναι φυλάκιση ενός έτους ή πρόστιμο ή και τα δύο.

Ακολουθούν τρία βίντεο (στα αγγλικά) από τα σχετικά ρεπορτάζ:

Στο πρώτο, με τίτλο “Women on alert after gang rape in India”, η Malika Kapur συνομιλεί με νέες κοπέλες για το θέμα των βιασμών και πώς αυτές το αντιμετωπίζουν.

Στο δεύτερο, με τίτλο “Outrage over suspected India gang rape”, η Summina Udas μεταφέρει την οργή των διαμαρτυρόμενων και εκπροσώπων φορέων, που αισθάνονται συχνά ανήμποροι να απαντήσουν δραστικά σε ένα φαινόμενο με κοινωνικές ρίζες

Στο τρίτο βίντεο, με τίτλο “Gang-raped girl can’t leave home”, η Summina Udas μιλάει για το πώς ένα θύμα ομαδικού βιασμού και η οικογένειά της αντιμετώπισαν το τραγικό συμβάν.

Οι ρίζες της σεξουαλικής κακοποίησης των γυναικών στη χώρα βρίσκονται στην βαθιά πατριαρχική κουλτούρα της κοινωνίας, που ευνοεί τους άντρες ακόμα και πριν τη γέννησή τους, ενώ καταδικάζει τις γυναίκες σε μια ζωή υποτέλειας. Τα κορίτσια ακόμα δένουν “Raksha bandhan”-“δεσμά ασφαλείας”- γύρω από τους καρπούς των αδερφών τους ως σύμβολο του καθήκοντος προστασίας. Επιπλέον μεγαλώνουν με τις διδαχές αρχαίων κειμένων, όπως το Manu Sanghita, σύμφωνα με το οποίο: “όταν μια γυναίκα είναι νέα, καθοδηγείται από τον πατέρα της. Όταν είναι μεγαλύτερη καθοδηγείται από τον σύζυγό της. Όταν είναι πολύ μεγάλη, καθοδηγείται από το γιο της”.

Όμως αυτή ακριβώς η “παράδοση” επιτρέπει αυτά τα περιστατικά βίας. Σύμφωνα με παλιότερο δημοσίευμα της Guardian αναφέρονται μερικά ενδεικτικά στοιχεία:

  • 45% των κοριτσιών παντρέυονται πριν κλείσουν τα 18
  • το 2010 καταγράφηκαν 56.000 θάνατοι μητέρων
  • 52% των έφηβων κοριτσιών και 57% των έφηβων αγοριών θεωρούν ότι είναι δικαιολογημένο ένας άντρας να χτυπά τη γυναίκα του
  • μεταξύ 2010 και 2011 υπήρξε αύξηση των σε καταγεγραμμένα εγκλήματα κατά των γυναικών, που αγγίζουν τα 228.650 συνολικά. Το μεγαλύτερο άλμα ήταν σε περιπτώσεις υπό τον “νόμο απαγόρευσης της προίκας” ( 27,7%), σε απαγωγές (19,4%) και σε βιασμούς (9,4%).
  • Χαρακτηριστικά είναι τα ποσοστά εκτρώσεων σε περίπτωση κυοφορίας θηλυκού εμβρύου. Οι αριθμοί αγγίζουν τα 12 εκατομμύρια για τα τελευταία 30 χρόνια. Αν και είναι παράνομη η έκτρωση λόγω φύλου, τα περιστατικά είναι συχνά και συμβαίνουν ακόμα και με τη βοήθεια παράνομων κλινικών. Στους λόγους αναφέρονται η παραδοσιακή προτίμηση στους γιούς, η πρακτική της προίκας και η ανησυχία για την ασφάλεια των κοριτσιών απέναντι στην εκμετάλλευση και την κακοποίηση.

Σε αυτά θα πρεπει να προστεθούν τα στοιχεία του κράτους που δείχνουν ότι μια γυναίκα βιάζεται κάθε 20 λεπτά στη χώρα.

Το συγκεκριμένο άρθρο είχε γραφτεί με αφορμή ένα παρόμοιο περιστατικό που συνέβη τον περασμένο Ιούλιο. Τότε, μια ομάδα αντρών είχε επιτεθεί σε μια γυναίκα που έβγαινε από μπαρ καταμεσής του δρόμου. Οι περαστικοί αντί να φωνάξουν την αστυνομία, άρχισαν απλώς να καταγράφουν το περιστατικό με τα κινητά τους. Το περιστατικό έγινε γνωστό καθώς ανάμεσα στο κοινό υπήρχε ένας εικονολήπτης που -φυσικά!- άρχισε να τραβάει πλάνα για το κανάλι του. Αυτά έδειχναν το πλήθος να της σκίζει τα ρούχα και ζούμαραν στο στήθος και τα μπούτια της. Όμως το πιο ενοχλητικό είναι, ότι για άλλη μια φορά ήταν το θύμα που κατηγορήθηκε και στηλιτεύτηκε, με την δικαιολογία πως ήταν μεθυσμένη… Η γυναίκα κακοποιούνταν επί 45 λεπτά μέχρι την άφιξη της αστυνομίας. Όμως όταν η αστυνομία έφτασε, πήρε το θύμα για ανάκριση ενώ δεν έκανε καμία προσπάθεια να συλλάβει τους άντρες-δράστες. Άλλωστε, είναι κοινή η αντίληψη ότι γυναίκες που επισκέπτονται μπαρ και κλαμπ ή πίνουν αλκοόλ είναι πόρνες, οπότε όχι μόνο δεν προστατεύονται (λες και οι πόρνες πρέπει να κακοποιούνται) αλλά επιπλέον συλλαμβάνονται και κατηγορούνται. Αυτό συμβαίνει ακόμα και στην θεωρούμενη ως κοσμοπολίτικη Βομβάη.

Δείτε παρακάτω ένα βίντεο για το συγκεκριμένο περιστατικό

Τα εγκλήματα κατά των γυναικών στη χώρα είναι πολλά και σοκαριστικά. Σε περιπτώσεις που έχουμε κατά καιρούς διαβάσει περιλαμβάνονται ακόμα και πολύ ακραίες μορφές βίας, όπως το δημόσιο ξεγύμνωμα και ξύρισμα ως ποινή για μοιχεία, τον παραδειγματικό αποκεφαλισμό κόρης από πατέρα, ακόμα και την περίπτωση άντρα που είχε περάσει κλειδαριά στα γεννητικά όργανα της γυναίκας του.

Όμως τίποτα δεν είναι πιο τρομαχτικό από τον καθημερινό φόβο που βιώνουν όλες οι γυναίκες … παντού. Ακόμα και στις μεγαλουπόλεις όπου συντελείται το λεγόμενο οικονομικό θαύμα της χώρας, εκεί όπου χτίζονται ουρανοξύστες και μεταφέρονται επιχειρήσεις από τη Δύση, οι γυναίκες φοβούνται να περπατήσουν στους δρόμους, να χρησιμοποιήσουν μέσα μαζικής μεταφοράς, να πάνε στο θέατρο. Οι φοιτήτριες δε, αποτελούν μια από τις πιο ευάλωτες ομάδες, λες και η κοινωνία τις τιμωρεί επειδή θέλουν να προκόψουν μόνες τους. Ταυτόχρονα, η ενδοοικογενειακή βία παραμένει μια διαρκής πληγή, καθώς πίσω από τις κλειστές πόρτες διαπράττονται τα χειρότερα εγκλήματα.

Η νομοθεσία προφανώς έχει προχωρήσει τα τελευταία χρόνια, αν και υπάρχουν κραυγαλέες ελλείψεις. Φορείς, δημοσιογράφοι και ομάδες γυναικών προσπαθούν να αναδείξουν το πρόβλημα, να πιέσουν για τη λήψη μέτρων και να μιλήσουν για μια εναλλακτική κοινωνία με πρισσότερο σεβασμό. Μάλιστα, μετά την πρόσφατη εβδομάδα κινητοποιήσεων, πορειών και συγκρούσεων για την υπόθεση του βιασμού της 23χρονης φοιτήτριας, η αστυνομία ανακοίνωσε ότι θα εντείνει τους ελέγχους και τις περιπολίες, ενώ δεν αποκλείεται να υπάρξουν και νέες νομοθετικές ρυθμίσεις. Όμως όσο οι γυναίκες αντιμετωπίζονται ως οικιακοί σκλάβοι χωρίς ανθρώπινα δικαιώματα, που η αξία τους μετράται μόνο με βάση τη γονιμότητά τους και  είναι ιδιοκτησία πατεράδων συζύγων και γιών το πρόβλημα θα παραμένει. Η πραγματικότητα δείχνει πως χρειάζονται ουσιαστικά βήματα σε όλες τις σφαίρες της κοινωνικής ζωής ώστε να αλλάξουν οι συνειδήσεις και οι πρακτικές που καταδικάζουν τις γυναίκες σε αυτή τη θέση.