Η Σβετλάνα Αλεξίεβιτς από τη Λευκορωσία είναι η κάτοχος του Νόμπελ Λογοτεχνίας 2015. Δημοσιογραφούσε στο Μινσκ και ήταν πάντα μια διανοούμενη μαχητική, πολυφωνική και καταγγελτική του ολοκληρωτισμού, αυτά ήταν και τα στοιχεία που σύμφωνα με την Σουηδική Ακαδημία έκριναν τη βράβευσή της.
Το στίγμα της το έδωσε κάποτε σε μια ομιλία της: “Αν κοιτάξουμε πίσω στο σύνολο της ιστορίας, τόσο της σοβιετικής όσο και της μετα-σοβιετικής περιόδου θα δούμε ένα τεράστιο τάφο και ένα λουτρό αίματος. Ένας αιώνιος “διάλογος” μεταξύ δημίων και των θυμάτων. Το καταραμένο ερώτημα παραμένει: τι πρέπει να γίνει και ποιος φταίει. Η επανάσταση, τα γκουλάγκ, o Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος, η σοβιετική ανάμιξη στον αφγανικό πόλεμο, ένα σωρό πράγματα κρύβονται από τους ανθρώπους, η πτώση της μεγάλης αυτοκρατορίας, η πτώση του γίγαντα σοσιαλισμού, η γη-ουτοπία, και τώρα μια πρόκληση με κοσμικές διαστάσεις – Τσερνομπίλ. Αυτή είναι μια πρόκληση για όλα τα έμβια όντα στη γη. Αυτή είναι η ιστορία μας. Και αυτό είναι το θέμα των βιβλίων μου, αυτό είναι το μονοπάτι μου, οι κύκλοι της κόλασης, από άνθρωπο σε άνθρωπο”.
Η Σβετλάνα Αλεξίεβιτς γεννήθηκε το 1948 στο Ivano-Frankovsk της Ουκρανίας και μεγάλωσε στη Λευκορωσία. Εργάστηκε ως δημοσιογράφος, ενώ έγραψε διηγήματα, θεατρικά έργα, σενάρια για ντοκιμαντέρ. Το κύριο έργο της, όμως, είναι τα βιβλία μαρτυριών που συγγράφει, προσδίδοντας νέα διάσταση στο γραμματολογικό είδος της λεγόμενης τεκμηριωτικής πεζογραφίας.
Το πρώτο της βιβλίο, “Ο πόλεμος δεν έχει πρόσωπο γυναίκας”(1985), περιέχει μαρτυρίες γυναικών που πολέμησαν στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Την ίδια χρονιά κυκλοφόρησε το βιβλίο της “Τελευταίοι Μάρτυρες”, στο οποίο ενήλικοι ανακαλούν τις παιδικές τους αναμνήσεις από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Το 1989, η Αλεξίεβιτς αποκάλυψε με το βιβλίο της “Οι Μολυβένιοι Στρατιώτες” τη σκληρή αλήθεια για τον δεκαετή “άγνωστο” πόλεμο των Σοβιετικών στο Αφγανιστάν. Η έκδοση, απαγορευμένη επί πολλά χρόνια, προκάλεσε οξύτατες αντιδράσεις τόσο από στρατιωτικούς κύκλους όσο και από εκπροσώπους του παλαιού καθεστώτος, οι οποίες μάλιστα κατέληξαν σε δικαστική δίωξη της συγγραφέως. Το 1993 η Αλεξίεβιτς εξέδωσε το βιβλίο της “Γοητευμένοι από τον θάνατο”, με θέμα τις αυτοκτονίες που σημειώθηκαν στην πρώην ΕΣΣΔ μετά την πτώση του κομμουνισμού, ενώ το 1996 κυκλοφόρησε το βιβλίο της “Τσερνόμπιλ – Ένα χρονικό του μέλλοντος”, που περιλαμβάνει μαρτυρίες για το πυρηνικό ατύχημα του 1986, τις οποίες συνέλεξε η συγγραφεύς περιπλανώμενη επί δύο χρόνια στην Απαγορευμένη Ζώνη, με κίνδυνο της υγείας της και της ζωής της. Τα βιβλία της κυκλοφορούν μεταφρασμένα σε δεκάδες χώρες, όχι όμως και στην πατρίδα της, όπου η ίδια είναι στιγματισμένη ως αντικαθεστωτική. Από τον Οκτώβριο του 2000 ζει κάποιες περιόδους στην Ποντεντέρα, πόλη-άσυλο λογοτεχνών στην Τοσκάνη. Τα περισσότερα από τα βιβλία της διασκευάστηκαν για το θέατρο, τον κινηματογράφο ή την τηλεόραση ενώ η ίδια τιμήθηκε για τα έργα της με πλήθος διεθνών διακρίσεων, μεταξύ των οποίων το βραβείο της Ένωσης Συγγραφέων Σουηδίας, το βραβείο Αντρέι Σινιάφσκι, το ρωσικό βραβείο Θριάμβου, το Βραβείο Λειψίας “για αμοιβαία κατανόηση στην Ευρώπη -1998″, το γαλλικό Βραβείο “Μάρτυρας του Κόσμου – 1999″, το Βραβείο Χέρντερ και το Βραβείο Καλύτερου Πολιτικού Βιβλίου της Γερμανίας.
Στα ελληνικά κυκλοφορούν τα βιβλία της :
(2002) Οι μολυβένιοι στρατιώτες, Σύγχρονοι Ορίζοντες
(2001) Τσέρνομπιλ, Περίπλους
Η Σουηδική Ακαδημία έλαβε 259 προτάσεις για το φετεινό βραβείο και κατέληξε σε 198 υποψηφίους. Ανάμεσά τους είναι και 36 πρωοτεμφανιζόμενοι στην λίστα των υποψηφιοτήτων.
Πηγή: αναγνώστης
Διαβάστε ακόμα
Η δεξιοτέχνης του σύγχρονου διηγήματος Αλίς Μονρό κερδίζει το Νόμπελ λογοτεχνίας
