της Δήμητρας Σπανού
Με την εκδήλωση «Οι γυναίκες στον αντιφασιστικό αγώνα, τότε και τώρα», το Φύλο Συκής θέλησε να παρέμβει στη δημόσια συζήτηση που διεξάγεται για τον φασιστικό κίνδυνο στις μέρες μας, προβάλλοντας τη γυναικεία ματιά. Η εκδήλωση, που φιλοξενήθηκε με μεγάλη επιτυχία στο κατάμεστο Θέατρο Εξαρχείων την Κυριακή 3 Νοέμβρη, απέτισε φόρο τιμής στην Αλίντα Δημητρίου, που με το έργο της έδωσε φωνή στις γυναίκες της αντίστασης. Προβλήθηκε το ντοκυμαντέρ «Πουλιά στο βάλτο» για τις γυναίκες της ΕΠΟΝ, που αντιστάθηκαν με αυτοθυσία στο ναζιστικό τέρας, και συγκλονίζει με τις μαρτυρίες τους.
Την προβολή της ταινίας ακολούθησε συζήτηση, με συντονίστρια την Ελένη Λάλου, ιστορικό, και ομιλήτριες την Έλλη Νικολάου, αγωνίστρια της ΕΠΟΝ και μάρτυρα στην ταινία και την Αγγελική Βαλσαμάκη, μέλος του Αντιφασιστικού Συντονισμού Αθήνας-Πειραιά· γυναίκες από διαφορετικές γενιές, με αγώνες σε διαφορετικές συγκυρίες.
Στο άνοιγμα της συζήτησης, η συντονίστρια αναφέρθηκε στην ιστορική έρευνα για την ταραχώδη περίοδο της αντίστασης, τονίζοντας ότι παρά τη συμβολή των γυναικών στην αντίσταση, η συμμετοχή τους συχνά απουσιάζει από τις κυρίαρχες αφηγήσεις, που κατασκευάζονται γύρω από την αντρική παρουσία και εμπειρία. Για τη σημερινή συγκυρία, στάθηκε στη μεγάλη συμμετοχή γυναικών στο αντιφασιστικό κίνημα και συσχέτισε την εμπλοκή τους με τον νέο-ναζιστικό λόγο της Χρυσής Αυγής και τα φασιστικά πρότυπα για τη θέση της γυναίκας. Η δυναμική εμπλοκή των γυναικών, που καθόρισε γεγονότα, σε όλους τους αγώνες, τονίστηκε και από τις τρεις ομιλήτριες.
Πόλεμος, κατοχή, εξορία, βασανιστήρια… «Σκοτώσαμε ή μάλλον θάψαμε τα όνειρά μας», δήλωσε η Έλλη Νικολάου, τονίζοντας την προσωπική θυσία για τον αγώνα, που δεν ανταμείφθηκε ποτέ. Παρόλα αυτά επέμεινε πως δεν μετάνιωσε για την εμπλοκή της. Σε αυτή την αυτοθυσία, που έφτανε μέχρι τον θάνατο, στάθηκε η Αγγελική Βαλσαμάκη, τονίζοντας τη διαφορά μεταξύ του τότε και του τώρα. Αλλά και στη συμμετοχή ως διαδικασία χειραφέτησης, που επέδρασε στις γυναίκες θετικά, ως απελευθερωτική πράξη. Ως τέτοια βοηθά τους αγώνες συνολικά να αποκτήσουν έναν οραματικό χαρακτήρα, καθώς βοηθά στην περιγραφή ενός καλύτερου κόσμου, ενός κόσμου ισότητας, τόσο τότε όσο και τώρα.
Η ίδια, ως αγωνίστρια στο σήμερα, στάθηκε στα διδάγματα που μπορούν να αντληθούν από την εαμική εμπειρία. Στις λανθασμένες αποφάσεις των ηγεσιών, τις πολιτικές του λαϊκού μετώπου και τον υποκριτικό αντιφασισμό των αποπάνω, ερωτήματα που ξανατίθενται και σήμερα από την κυρίαρχη ακροδεξιά ρητορική της κυβέρνησης. Ενώ η Έλλη Νικολάου διαπίστωσε με στενοχώρια πως τα κεκτημένα που οι δικοί τους αγώνες κέρδισαν τώρα χάνονται και για αυτό η σημερινή γενιά πρέπει να ξαναβγεί στους δρόμους.
Περισσότερα
Σοφία Ξυγκάκη: Γυναίκες στον αντιφασιστικό αγώνα τότε και τώρα: προλογίζοντας τα “Πουλιά στο βάλτο”
Αφροδίτη Νικολαΐδου και Σωτήρης Δημητρίου: Η Αλίντα Δημητρίου και το πολιτικό ντοκιμαντέρ
Έλλη Νικολάου: Δήλωση ή εξορία: το δίλημμα
Αγγελική Βαλσαμάκη: Ο λόγος στο αντιφασιστκό κίνημα
