Οι σουηδές φεμινίστριες έχουν δημοσιεύσει ένα κείμενο πολιτικής που τάσσεται ενάντια στην εμπορική χρήση της παρένθετης μητρότητας και με το οποίο καλούν την κυβέρνησή τους να απαγορεύσει αυτή την πρακτική. Το Σουηδικό Λόμπι Γυναικών (Sveriges Kvinnolobby) υποστηρίζει ότι η παρένθετη μητρότητα αποτελεί κίνδυνο για την υγεία και παραβιάζει τα ανθρώπινα δικαιώματα των φτωχών γυναικών καθώς και των παιδιών.
Πιο συγκεκριμένα:
Κείμενο πολιτικής
Παρένθετη μητρότητα -ένα παγκόσμιο εμπόριο γυναικείων σωμάτων
Οι συζητήσεις σχετικά με την παρένθετη μητρότητα και τις συνέπειές της για την παρένθετη μητέρα είναι σχετικά πρόσφατες. Οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες δεν έχουν κανονισμούς ή νομοθεσίες σχετικά με αυτό το ζήτημα. Υπάρχει ανάγκη ανταλλαγής πληροφοριών και εμπειριών για να ενισχύσουμε τις γνώσεις και τα επιχειρήματά μας.
Η θέση του Σουηδικού Λόμπι Γυναικών
Το Σουηδικό Λόμπι Γυναικών αντιτίθεται σθεναρά στην παρένθετη μητρότητα. Η θέση μας είναι ότι η παρένθετη μητρότητα είναι ένα εμπόριο γυναικείων σωμάτων και παιδιών καθώς και απειλή για τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα των γυναικών και για τη σωματική τους ακεραιότητα. Σε μια κοινή δήλωση στη Γενική Συνέλευση μας το 2011 το Σουηδικό Λόμπι Γυναικών και οι οργανώσεις-μέλη του δηλώσαμε την υποστήριξή μας στο Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 5ης Απριλίου 2011 σχετικά με τις προτεραιότητες και το περίγραμμα ενός νέου πολιτικού πλαισίου της ΕΕ για την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών (2010/2209 (INI)). Το ψήφισμα που εγκρίθηκε δηλώνει ότι η παρένθετη μητρότητα αποτελεί εκμετάλλευση του σώματος της γυναίκας και των αναπαραγωγικών της οργάνων.
Η Σουηδία και η παρένθετη μητρότητα – γιατί έχουμε λόγο να ανησυχούμε
Η παρένθετη μητρότητα δεν είναι νόμιμη επί του παρόντος στη Σουηδία. Ωστόσο δεν υπάρχει νομοθεσία που να ρυθμίζει το γεγονός ότι οι σουηδοί πολίτες χρησιμοποιούν παρένθετες μητέρες στο εξωτερικό καθώς και ότι παιδιά που γεννήθηκαν με αυτόν τον τρόπο βρίσκονται στη Σουηδία. Τα τελευταία δύο χρόνια έχει ανοίξει η συζήτηση για αυτό το ζήτημα και η σουηδική κυβέρνηση διεξάγει μια έρευνα για να εξετάσει τις δυνατότητες της παρένθετης μητρότητας στη Σουηδία. Η έρευνα αναμένεται να παρουσιαστεί κάποια στιγμή μέσα στο καλοκαίρι.
Ήδη πριν από την έρευνα, στη δημόσια συζήτηση παρατηρήθηκε μια συγκεκριμένη τάση πλαισίωσης του θέματος. Τον Μάρτιο του τρέχοντος έτους, το Σουηδικό Συμβούλιο Ιατρικής Δεοντολογίας σχολίασε την έκθεση. Η πλειοψηφία των μελών του δήλωσε ότι βλέπει θετικά τη δυνατότητα παρένθετης μητρότητας χωρίς οικονομικό αντάλλαγμα στη Σουηδία.
Το Σουηδικό Λόμπι Γυναικών αντέδρασε σε αυτή τη θέση. Έχουμε εκφράσει την ανησυχία μας για την προβληματική κατανόησή τους ως προς παρένθετη μητρότητα χωρίς οικονομικό αντάλλαγμα καθώς και το γεγονός ότι η προετοιμασία της έρευνας σχετικά με τη ρύθμιση του ποιοι θεωρούνται γονείς έχει ανατεθεί στο Υπουργείο Δικαιοσύνης. Υπάρχει έλλειμμα της οπτικής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των γυναικών. Το Σουηδικό Λόμπι Γυναικών έχει δραστηριοποιηθεί στη δημόσια συζήτηση γύρω από αυτό το ζήτημα και έχει αποστείλει αρκετές επιστολές προς το Υπουργείο Δικαιοσύνης καθώς και προς το Υπουργείο Κοινωνικών Υποθέσεων και το Συμβούλιο Ιατρικής Δεοντολογίας.
Μαζί με άλλες γυναικείες οργανώσεις έχουμε ξεκινήσει την καμπάνια Feministiskt nej till surrogatmödraskap (φεμινιστικό όχι στην παρένθετη μητρότητα). Μέσω της καμπάνιας παρέχουμε έναν εναλλακτικό χώρο διαλόγου σε φεμινιστική βάση, εστιάζοντας στην ακεραιότητα του γυναικείου σώματος και όχι στα δικαιώματα των άτεκνων γονέων εις βάρος των βασικών δικαιωμάτων των γυναικών.
Εργαζόμαστε επίσης ενεργά ώστε να επηρεάσουμε και να ενεργοποιήσουμε τα πολιτικά κόμματα πάνω σε αυτό το ζήτημα. Για παράδειγμα διοργανώνοντας σεμινάρια και συναντήσεις, στις οποίες καλούμε εκπροσώπους των κομμάτων.
Με ή χωρίς οικονομικό αντάλλαγμα παρένθετη μητρότητα
Σε αντίθεση με την εμπορική παρένθετη μητρότητα, οι παρένθετες μητέρες με αλτρουιστικά κίνητρα δεν αναμένεται να ζητήσουν οποιαδήποτε αποζημίωση που θυσιάζουν το σώμα τους, αλλά το κάνουν μόνο για αλτρουιστικούς λόγους. Η αλτρουιστική παρένθετη μητρότητα στηρίζεται στην καλή θέληση των άλλων γυναικών, στην αυτοθυσία και τη διάθεση των σωμάτων και των οργάνων αναπαραγωγής τους, χωρίς κανένα οικονομικό αντάλλαγμα για το σύνολο της διαδικασίας της εγκυμοσύνης και αναμένεται να παραδώσουν ένα παιδί που έχουν κυοφορήσει επί εννέα μήνες.
Εμπειρίες από χώρες όπου η παρένθετη μητρότητα χωρίς οικονομικό αντάλλαγμα είναι νόμιμη, όπως στη Μεγάλη Βρετανία, στην Ολλανδία και στις Ηνωμένες Πολιτείες, δείχνουν ότι όταν η παρένθετη μητρότητα χωρίς οικονομικό αντάλλαγμα είναι νόμιμη, έπεται και η εμπορευματοποίησή της. Υπάρχουν πολύ λίγοι τρόποι να ελέγξεις ότι δεν θα εμπλακούν χρήματα ή δωροδοκίες στη διαδικασία καθώς και κοινωνική πίεση και σχέση εξουσίας μεταξύ των ενδιαφερόμενων μερών, που θα επηρεάσουν την απόφαση. Αυτά τα ζητήματα δεν απασχολούν ιδιαίτερα τη δημόσια συζήτηση και δεν έχουν ληφθεί δεόντως υπόψη.
Η κοινωνική και οικονομική ανισότητα – προϋποθέσεις για την εκμετάλλευση
Στην πλειονότητα των περιπτώσεων εμπορικής παρένθετης μητρότητας, οι αγοραστές προέρχονται από δυτικές χώρες και οι παρένθετες μητέρες από χώρες του τρίτου κόσμου ή από αναπτυσσόμενες χώρες. Υπάρχει μια άνιση ισορροπία δυνάμεων μεταξύ αγοραστών και παρένθετων μητέρων. Οι δυτικοί εκμεταλλεύονται την ευάλωτη οικονομική κατάσταση των γυναικών από τον τρίτο κόσμο στην προσπάθειά τους να αποκτήσουν παιδί. Το να γίνει κάποια παρένθετη μητέρα είναι ένας τρόπος για τις γυναίκες σε κοινωνικά ευάλωτες θέσεις να πουλήσουν αυτό που τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα θα έπρεπε να τις προστατεύσουν από το να εξαναγκαστούν να πουλήσουν – τα σώματά τους.
Το να μιλάμε για ελεύθερη βούληση και την επιλογή των γυναικών σε αυτό το πλαίσιο είναι εξαιρετικά προβληματικό. Μία μελέτη για τις παρένθετες μητέρες στην Anand, στην Ινδία, αποκάλυψε ότι το 50% ήταν αναλφάβητες και ότι πολλές δεν μπορούσαν να διαβάσουν το συμβόλαιο που υπέγραφαν για να συμμετάσχουν σε αυτό το εμπόριο σωμάτων. Η υπογραφή του συμβολαίου συνεπάγεται την παραίτηση από το δικαίωμα στο σώμα τους. Εξαρτώνται από κάποιους άλλους για να εξασφαλίσουν ότι κατανοούν τους όρους της δέσμευσης και των δικαιωμάτων τους κατά τη διαδικασία της εγκυμοσύνης. Αυτές οι γυναίκες συχνά προέρχονται από φτωχό υπόβαθρο και οι συνθήκες διαβίωσής τους δεν τους επιτρέπουν μια δίκαιη σειρά από επιλογές, όταν πρόκειται για τα προς το ζην ή όταν κάνουν μια επιλογή που δεν θέτει σε κίνδυνο τη σωματική τους ακεραιότητα.
Οι αγοραστές έχουν συχνά απαιτήσεις σχετικά με το πώς θα ζει η παρένθετη μητέρα τη ζωή της, για παράδειγμα, σχετικά με τη διατροφή της, την άσκηση και τη σεξουαλική της δραστηριότητα. Η συνέπεια είναι προσωρινή σκλαβιά, εφόσον η γυναίκα δεν έχει πλέον το δικαίωμα να αποφασίζει η ίδια για το σώμα και τον τρόπο ζωής της. Είναι επίσης σημαντικό να θυμόμαστε ότι η νομιμοποίηση στις δυτικές χώρες δεν βοηθά τις παρένθετες μητέρες σε ευάλωτες χώρες. Οι πελάτες που προέρχονται από χώρες όπου η παρένθετη μητρότητα είναι νόμιμη, όπως η Μεγάλη Βρετανία και η Ολλανδία, εξακολουθούν να κάνουν χρήση παρένθετων μητέρων από αυτά τα μέρη του κόσμου.
Ιατρικές επιπτώσεις
Οι συνέπειες της εγκυμοσύνης, τόσο σωματικές όσο και ψυχολογικές, είναι αδύνατο να προβλεφθούν. Κάθε εγκυμοσύνη είναι μοναδική, όπως και κάθε γυναίκα και κάθε παιδί είναι μοναδικό. Αυτό που ξέρουμε όμως είναι ότι το να είσαι έγκυος και να γεννάς είναι ένα από τα πιο επικίνδυνα πράγματα, στα οποία μπορεί να δεσμεύσει τον εαυτό της μια γόνιμη γυναίκα. Μια εγκυμοσύνη δεν είναι ποτέ ακίνδυνη. Ορισμένοι από τους κινδύνους, εκτός από το θάνατο, είναι η ακράτεια κοπράνων (3%), η κατάθλιψη (12,5%), η προεκλαμψία (7%) και η νόσος Γκρέιβς (6%). Τα στατιστικά στοιχεία αναφέρονται στις σουηδές γυναίκες κάτω από τις συνθήκες που επικρατούν στη χώρα μας, και όχι τις συνθήκες, για παράδειγμα, στην Ινδία. Τα παιδιά που γεννιούνται από παρένθετες μητέρες στην Ινδία γεννιούνται με καισαρική τομή, αφού είναι πάρα πολύ μεγάλα για τη μητέρα. Αυτό συνεπάγεται περαιτέρω κινδύνους επιπλοκών, τόσο στην παρούσα κατάσταση όσο και σε μελλοντικές εγκυμοσύνες.
Ηθικές ανησυχίες
Το δικαίωμα να συνάψεις συμφωνία με κάποιο άλλο άτομο δεν είναι απόλυτο, και ποτέ δεν ήταν. Απαγορεύεται να εμπεριέχουν έγκλημα, για παράδειγμα φόνο, και δεν μπορείς να συνάψεις συμφωνία όπου μπορείς να παραδώσεις τον εαυτό σου σαν σκλάβο σε ένα άλλο άτομο, ακόμη κι αν και τα δύο μέρη έχουν πλήρη επίγνωση. Η ελευθερία των συμβάσεων έχει περιορισμούς. To Σουηδικό Λόμπι Γυναικών θεωρεί την παρένθετη μητρότητα ως συμβόλαιο προσωρινής σκλαβιάς, με το οποίο η παρένθετη μητέρα παραιτείται από το δικαίωμα της σωματικής ακεραιότητάς της κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και, ως εκ τούτου, το συμβόλαιο πρέπει να θεωρείται άκυρο. Η βάση ενός συμβολαίου είναι η δυνατότητα να εφαρμοστεί η εκπλήρωσή του. Τι θα συμβεί αν η παρένθετη μητέρα αλλάξει γνώμη, θα μπλέξουμε την αστυνομία για να την αναγκάσει να εκπληρώσει τις συμβατικές της υποχρεώσεις; Μπορούμε να της στερήσουμε το δικαίωμα στην άμβλωση; Μπορούν οι αγοραστές να απαιτήσουν την επιστροφή των χρημάτων τους ή αποζημίωση αν δεν συνεχίσει την εγκυμοσύνη ή αν αποβάλλει; Το δικαστικό σύστημα δεν μπορεί και δεν πρέπει να επιβάλει την υλοποίηση ενός συμβολαίου, βάση του οποίου μια γυναίκα παραιτείται από τα ανθρώπινα δικαιώματά της.
Παραμέληση της οπτικής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο πλαίσιο της συζήτησης για την παρένθετη μητρότητα
Η πτυχή της κοινωνικής και οικονομικής επισφάλειας, όσο απτή κι αν είναι, δεν είναι ο κύριος λόγος γιατί η παρένθετη μητρότητα πρέπει να είναι παράνομη. Το να επιτρέπεις την παρένθετη μητρότητα σημαίνει να κάνεις χρήση των γυναικείων σωμάτων και των αναπαραγωγικών τους οργάνων για την απόλαυση κάποιου άλλου εις βάρος της ίδιας της γυναίκας. Εμείς προκρίνουμε το δικαίωμα στη σωματική ακεραιότητα και στα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα έναντι του δικαιώματος απόκτησης παιδιών, το οποίο δεν είναι στην πραγματικότητα ανθρώπινο δικαίωμα, αλλά έχει αντιμετωπιστεί ως τέτοιο στη συζήτηση για την παρένθετη μητρότητα. Απορρίπτουμε τόσο την άποψη της φιλελεύθερης προσέγγισης της αγοράς για την παρένθετη μητρότητα όσο και το δικαίωμα των αγοραστών που πληρώνουν, τα οποία προκρίνονται την ώρα που τα δικαιώματα των γυναικών αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης.
Το Σουηδικό Λόμπι Γυναικών αναδεικνύει αυτό το ζήτημα, επειδή βλέπουμε μια τάση προς κατάργηση αυτών των θεμελιωδών δικαιωμάτων υπέρ της βούλησης και της επιθυμίας κάποιων ανθρώπων να γίνουν γονείς στο όνομα της ατομικής τους ολοκλήρωσης. Το ζήτημα της παρένθετης μητρότητας έχει αντιμετωπιστεί στο πλαίσιο της συζήτησης για τα αναπαραγωγικά δικαιώματα και για τα μέσα που διατίθενται σε άτεκνους γονείς να αποκτήσουν μωρό, όταν η οπτική των ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι η μόνη αξιόπιστη όσον αφορά την αντιμετώπιση αυτού του ζητήματος. Θεωρούμε ότι η τρέχουσα έρευνα στη Σουηδία διεξάγεται σε λάθος βάση και ότι το σύνολο των φωνών που ζητούν τη διεξαγωγή της στερούνται την οπτική των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Καλούμε λοιπόν τη σουηδική κυβέρνηση να απαγορεύσει την παρένθετη μητρότητα.
Πρέπει να μπει ένα τέλος στη βιομηχανία της παρένθετης μητρότητας που υποβιβάζει το γυναικείο σώμα σε δοχείο!
Το να έχεις μια φεμινιστική προσέγγιση σχετικά με την παρένθετη μητρότητα σημαίνει ότι απορρίπτεις την ιδέα ότι οι γυναίκες μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως δοχεία και ότι οι αναπαραγωγικές τους δυνατότητες μπορούν να αγοραστούν. Το δικαίωμα στη σωματική ακεραιότητα είναι ένα δικαίωμα, το οποίο δεν θα πρέπει να είναι διαπραγματεύσιμο με οποιαδήποτε μορφή συμβολαίου. Παρά τη σημασία της ρύθμισης ή της φύσης του συμβολαίου, εξακολουθεί να παραμένει ένα εμπόριο γυναικείων σωμάτων και παιδιών. Τα δικαιώματα των γυναικών και των παιδιών, και όχι το συμφέρον του αγοραστή, πρέπει να είναι στο επίκεντρο της συζήτησης γύρω από την παρένθετη μητρότητα.
Gertrud Åström, πρόεδρος
του Σουηδικού Λόμπι Γυναικών
Norrtullsgatan 45, 113 45 Stockholm, +468-33 52 47
info@sverigeskvinnolobby.se / www.sverigeskvinnolobby.se
μετάφραση: Λίνα Φιλοπούλου
Πηγή: sverigeskvinnolobby
Διαβάστε ακόμα
Η παρένθετη μητρότητα αντιβαίνει στη Διεθνή Σύμβαση του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα του Παιδιού
