της Γεωργίας Μανώλη και της Άννας Σιγαλού
Στο περασμένο Athens comicdom εκτός από την Smar γνωρίσαμε και τα σχέδια του Steve. Και κάπως έτσι προέκυψε μια χειμαρρώδης και ενδιαφέρουσα συζήτηση μαζί του! O Steve έχει γεννηθεί στην Αθήνα την περίοδο που εκδόθηκαν τα Linux και άρχισε να γιορτάζεται η απελευθέρωση της Λευκορωσίας, δηλαδή το 1991. Από μικρός διάβαζε Αστερίξ, Ντόναλντ και Σκρουτζ και άλλα κλασσικά. Άρχισε να ζωγραφίζει από πιτσιρίκι λοιπόν γιατί ήθελε να κάνει τον κόσμο να γελάει. Έτσι σπούδασε στην Σχολή Εφαρμοσμένων Τεχνών Ορνεράκη σχέδιο και κόμικ το 2009-2013. Ασχολείται εκτός από το κόμικς, τη γραφιστική και την εικονογράφηση και με το τατουάζ. Πολλές ιστορίες για τα χιουμοριστικά σκιτσάκια του τις εμπνέεται από τη γιαγιά του! Περισσότερες πληροφορίες για τα σχέδια και το έργο του Steve αλλά και για επικοινωνία μαζί του θα βρείτε εδώ.
Πότε και πώς ξεκίνησες τα φανζινάκια;
Ξεκίνησα το 2013, είχα κυκλοφορήσει ένα χιουμοριστικό -που το συνεχίζω ακόμα και μάλιστα τώρα βγάζω το 4ο τεύχος, το «Ιδιοτρόπιο»- ένα sketchbook κι ένα queer φανζινάκι που μου ‘χαν πει τότε ότι δεν είχε ξαναβγεί κάτι τέτοιο στην Ελλάδα.
Το 2014 συνέχισα τα φανζίν κι έβγαλα τον «Αμφιλάτρη», ένα queer παραμυθάκι που σκόπευα να βγάλω ως graphic novel. Τελικά βγήκε με κάποιες εικόνες αλλά ήθελε όμως πολύ δουλειά για να βγει πιο ολοκληρωμένο, γιατί αρχικά θέλαμε να το βγάλουμε με μια φίλη μου ως διπλό: από τη μια πλευρά να είναι ο αμφιλάτρης κι από την άλλη μια ιστορία με πριγκίπισσες, όπου μια τρανς πριγκίπισσα ερωτεύεται μια λεσβία κλέφτρα.
Φέτος έβγαλα 4 φανζίνς (το ρεκόρ μου!): «Ιδιοτρόπιο», «Σκιτσούχτρα», «101 λόγοι για να μην αυτοκτονήσεις» και «Συγγνώμη queerie ποιος είστε;» το οποίο το ξανατύπωσα γιατί είχε κάποια λαθάκια μέσα, ψάχτηκα λίγο περισσότερο μετά την πρώτη έκδοση και το ξανάβγαλα βελτιωμένο.
Ρίχνω αρκετή δουλεία κυρίως για πλάκα, αλλά αξίζει. Σε ένα comicdom είχε έρθει μια κοπέλα και είδε το «Ιδιοτρόπιο» κι ενθουσιάστηκε κι αυτό ήταν τεράστια αμοιβή!
Ήσουν στην Αγγλία μέχρι πρόσφατα, τί έκανες εκεί;
Ήμουν για 2 μήνες αλλά χρειάστηκε να γυρίσω λόγω κάποιων δυσκολιών. Έψαχνα για δουλειά στην εικονογράφηση αλλά δυστυχώς είναι δύσκολη αγορά. Εκεί υπάρχει βέβαια περισσότερη ζήτηση και πληρώνουν καλύτερα σε σχέση με την Ελλάδα, εδώ πολλές φορές δεν πληρώνουν καθόλου. Εκεί όμως ζητάνε πολύ περισσότερα πράγματα: εμπειρία, πτυχία. Υπήρχαν πρακτικές δυσκολίες αλλά ήταν μια εμπειρία, ίσως ξαναφύγω στο μέλλον.
Έχεις σκεφτεί να διδάξεις σχέδιο;
Σε σχολή δεν ξέρω αν μπορώ και δεν ξέρω αν νιώθω κι έτοιμος, δίδασκα όμως πέρυσι σε παιδιά δημοτικού σε ένα πρόγραμμα του δήμου και περνάγαμε πολύ καλά, τα αγαπούσα κιόλας, μάλιστα υπήρξε κι ένας πιτσιρικάς που ήθελε να κάνει κόμικς.
Τώρα μαθαίνω να χτυπάω τατουάζ. Δεν είναι ακριβώς αυτό με το οποίο σκόπευα ν ασχοληθώ αλλά μ αρέσει, έχει δουλειά και γνωρίζεις κι ενδιαφέροντα κόσμο, με ικανοποιεί αρκετά σαν προοπτική. Έχει πολύ ζήτηση και μπορείς να το κάνεις και να πληρώνεσαι που είναι καλό γιατί αυτή τη στιγμή επιβιώνω απ’ αυτά που πουλάω στο internet, ότι βγάλω από φανζίνς και από κάτι μπλουζάδικα με τα οποία συνεργάζομαι φτιάχνοντας στάμπες.
Στον χώρο των κόμικς πιστεύεις ότι ίσως έχεις μεγαλύτερη αποδοχή ως τρανς σε σχέση με άλλους επαγγελματικούς χώρους;
Μέχρι τώρα δεν έχω βιώσει κάτι ιδιαίτερα αρνητικό, ο καλλιτεχνικός χώρος είναι όντως πιο δεκτικός από άλλα επαγγέλματα. Όταν συστηνόμουν παλιότερα στον χώρο των κόμικς –προ μετάβασης- υπήρχαν κάποια άτομα που ρωτάγανε «α Steve, γιατί;» αλλά σε άλλους χώρους με απορρίπτανε εντελώς. Πέρα απ’ αυτά βέβαια δεν έχω δει κάτι ιδιαίτερα αρνητικό.
Πες μας δύο λόγια για την queer κόμικ σκηνή στην Ελλάδα, έχει απήχηση στον κόσμο; Η συζήτηση και έκθεση σε νέες καταστάσεις περνάει στην υπόλοιπη κοινωνία μέσω των κόμικς;
Κάποιος κόσμος εκτός queer κοινότητας έχει μια κάποια επαφή μέσω των κόμικς, πχ με το «Μαλάκα λεσβίες!», αν και δεν υπάρχουν και πολλά. Τα δικά μου απευθύνονται πιο πολύ μάλλον στην queer κοινότητα, αν και υπήρξε κόσμος που τα διάβασε και μου είπε μετά ότι σκέφτηκε κάτι παραπάνω. Διαβάζοντας τα η συμπεριφορά κάποιων άλλαξε, άρα θα ίσως και να συνεισφέρουν κάτι τα κόμικς. Νομίζω πως όταν αντιμετωπίζεις κάτι με χιούμορ είναι πιο εύκολο να απευθυνθείς στον κόσμο. Πολλοί κατηγορούν τις μειονότητες ότι είναι πάντα θυμωμένες και χρησιμοποιούν αυτόν τον θυμό σαν δικαιολογία για να μην τις ακούνε πολύ σοβαρά. Όταν βγάζεις κάτι με χιούμορ πολύς κόσμος θα το ακούσει πιο εύκολα, δυστυχώς είναι πιο εύκολο να πιάσεις κόσμο έτσι.
Βλέπεις δηλαδή την δουλειά σου σαν εργαλείο για να φέρεις σε επαφή έναν παραέξω κόσμο με αυτά τα θέματα;
Σίγουρα γιατί χρειάζεται κιόλας, ειδικά σε χώρες σαν την Ελλάδα όπου υπάρχουν ελάχιστες ελευθερίες, όπου πρέπει να στειρωθείς για να μπορέσεις ν αλλάξεις το όνομα σου. Εδώ το κράτος ορίζει το φύλο σου βάσει των γεννητικών σου οργάνων. Αν μια γυναίκα χρειαστεί να βγάλει τις ωοθήκες της, αποκτά το δικαίωμα να αλλάξει επίσημα φύλο, ενώ όσοι ζούνε χρόνια ως άντρες και δεν έχουν προχωρήσει σε χειρουργείο δεν το έχουν. Είναι σωστό να έχεις τη δυνατότητα να κάνεις χειρουργείο αλλά δεν θα πρέπει να είναι υποχρεωτικό.
Κάποιο σχόλιο όσον αφορά την πολιτική ορθότητα και τα κόμικς ή γενικά την pop κουλτούρα;
Είμαστε σε έναν κόσμο ο οποίος ορίζεται από τη διαφορετικότητα του και απαρτίζεται από διαφορετικά άτομα και έτσι στα έργα μας βάζουμε έναν πραγματικό κόσμο αντίστοιχα. Δεν μπορείς να πεις ότι είναι πολιτική ορθότητα το να βάζεις μαύρους σε μια αμερικάνικη πόλη επειδή όντως υπάρχουν μαύροι άνθρωποι σε μια αμερικάνικη πόλη! Γενικά όμως σήμερα που στα υπερ-ηρωικά κόμικς επικρατεί το white-sausage fest δεν είναι καθόλου κακό να υπάρχει περισσότερη διαφορετικότητα.
Και η εκπροσώπηση queer χαρακτήρων στα κόμικς ή αλλού;
Μου αρέσουν οι δημιουργοί που ακούν το κοινό τους. Για παράδειγμα, οι δημιουργοί του video-game Dragon Age, το οποίο μάλιστα ξεκίνησε με bisexual χαρακτήρες, ανταποκρίθηκαν στο αίτημα του κοινού για trans χαρακτήρα. Δεν είναι θέμα λοιπόν πολιτικής ορθότητας. Όταν στα 24 μου έφτασα να δω έναν χαρακτήρα σαν εμένα σε κάποιο media έβαλα τα κλάματα! Και μάλιστα έναν χαρακτήρα που δεν είναι π.χ. tragedy porn ή τόσο δυστυχισμένος που είναι queer ή πεθαίνει τραγικά στο τέλος! Όταν έχεις ένα κοινό και αποφασίζεις ότι άτομα όλων των ιδιοτήτων, σωμάτων και χρωμάτων πρέπει να δουν το εαυτό τους κάπου και το κάνεις αυτό πραγματικά δεν έχεις να χάσεις τίποτα. Δηλαδή το να αλλάξεις ένα λευκό cis-straight άνδρα και να το βάλεις κάτι άλλο οι λευκοί cis-straight άνδρες δεν χάνουν τίποτα σε εκπροσώπηση αφού οι μισοί χαρακτήρες στα media είναι σαν αυτούς! Το να βάλεις λοιπόν χαρακτήρες από μειονότητα θα κάνει κάποια παιδιά λοιπόν να νιώσουν καλύτερα. Γιατί αλλιώς αναγκάζουν τους ανθρώπους μειονοτήτων να μας λένε ότι δεν είστε αρκετά καλοί ή ενδιαφέροντες για να είστε πρωταγωνιστές! Και εκεί είναι το πρόβλημα μου με την πολιτική ορθότητα, είναι σαν να μου κάνουν τη χάρη να σε βάλουμε και σένα κάπου, δεν θέλω όμως να μου κάνουν καμία χάρη! Θέλω να με αντιμετωπίζεις σαν ολοκληρωμένο άτομο!
Ένιωσες ότι πρέπει να υιοθετήσεις κάποιες μάτσο συμπεριφορές προκειμένου να υλοποιήσεις καλύτερα τον ρόλο του άντρα; Θυμάσαι τον σεξισμό που βίωνες πριν την μετάβαση;
Ξέρω άτομα που νιώθουν την ανάγκη να είναι σεξιστές, ομοφοβικοί, που πουλάνε ένα πολύ μάτσο στυλ, υπάρχουν συγκεκριμένες προσδοκίες ανάλογα με το φύλο. Κατά τη μετάβαση οι προσδοκίες αλλάζουν, τελικά όμως σου αρέσουν αυτά που σου άρεσαν και πριν. Θεωρώ ότι σε μια ιδανική κοινωνία δεν θα ταυτιζόμουν με κάποιο συγκεκριμένο φύλο, αλλά σ αυτήν την κοινωνία ταυτίζομαι πιο άνετα με το αντρικό.
Ωστόσο για κάποιο και μεγάλο κομμάτι της ζωής σου οι άλλοι σε αντιμετώπιζαν ως κορίτσι-πλέον ζεις ως trans άνδρας. Ποιες οι διαφορές και αν υπάρχουν στο πώς σε αντιμετωπίζουν οι άλλοι;
Όταν ζούσα στην Αγγλία σε κάποια δουλειά για πρώτη φορά με αντιμετώπισαν σαν cis-άνδρα συνάδελφοι οι οποίοι δεν ήξεραν ότι είμαι trans. Είναι πολύ περίεργο πώς φέρονται οι cis-άνδρες μεταξύ τους. Παρόμοιες διαφορές βλέπω όταν στην Ελλάδα μπαίνω σε ταξί! Όταν λοιπόν ήμουν μια κοπέλα στο ταξί ο οδηγός με ρώταγε «Τι κάνεις κοπελιά; Σπουδάζεις; Α με τα καλλιτεχνικά ασχολείσαι;». Τώρα οι πολιτικές συζητήσεις πάνε αβέρτα! Ούτε κοινωνικό πείραμα να είχα κάνει! Πρέπει να σας πω επίσης ότι αυτό που δεν μου έχει λείψει καθόλου είναι το σφύριγμα στο δρόμο! Ή παλιότερα π.χ. είχα ακούσει άπειρες φορές «εσείς οι γυναίκες» το οποίο δεν ακούω πια. Είναι ταυτόχρονα ικανοποιητικό και εκνευριστικό αφού δεν χρειάζεται πια να απαντάω σε όλους αυτούς τους μαλάκες αλλά από την άλλη ναι είναι εκνευριστικό γιατί νιώθω πια στο πετσί μου πόσο διαφορετική είναι η αντιμετώπιση του μέσου κόσμου. Με βολεύει που δεν είμαι αντικείμενο σεξισμού αλλά συνειδητοποιώ ωστόσο πολύ έντονα ότι ήμουν μέχρι πρόσφατα το αντικείμενο σεξισμού!!!
Έχεις κάποια ακτιβιστική δράση; Είσαι π.χ. σε κάποια ομάδα; Στο ΣΥΔ; Κάποιο σχόλιο για τον τρανς ακτιβισμό;
Δεν μπορώ να πω ότι συμμετέχω στο ΣΥΔ. Παρακολουθώ τη δράση τους ωστόσο. Γενικά δεν είμαι ειδικός να σχολιάσω-πιο πολύ θα κράξω από το internet! Δυστυχώς υπάρχει πολύ bullying σε αυτό το θέμα, αφού trans γυναίκες δέχονται επιθέσεις πολύ περισσότερο από τους trans άνδρες και μέσα μάλιστα στο queer χώρο. Κάτι τέτοιο μάλιστα βλέπουμε και στο Pride. Δεν πήγα το ’15 γιατί ήμουν Αγγλία αλλά και εδώ να ήμουν δεν θα πήγαινα. Καθώς πρόπερσι υπήρξαν αρκετά τρανσφοβικά περιστατικά και μάλιστα από τους ίδιους τους οργανωτές. Το Pride θα έπρεπε να σταματήσει να πουλάει ότι είναι κάτι πολιτικό, είναι μια γιορτή, ένας χαβαλές ο οποίος καλά κάνει και υπάρχει. Δεν είμαι εναντίον του Pride αλλά υπάρχουν κοινότητες που δεν εμφανίζονται εκεί. Η μασκότ του ήταν ένας νέος θεογκόμενος cis-gay άνδρας. Δεν εμφανίζονται άλλα σώματα π.χ. χοντρά, trans, έγχρωμα! Μπορεί κάποια σώματα ή κάποιες σεξουαλικότητες να μη πουλάνε τόσο πολύ αλλά εγώ δεν θέλω να είμαι σε αυτό το Pride. Παρένθεση εδώ, όσον αφορά τα σώματα, έχω να πω ότι όλα τα σώματα, τα στυλ, τα ντυσίματα είναι θέμα καπιταλισμού και ορίζονται από κάποιους άλλους. Δεν είναι δυνατόν η 14χρονη κόρη γνωστού μου που είναι μπαλαρίνα να μου λέει ότι θέλει να χάσει βάρος! Και όταν τη ρωτάω γιατί θέλει να αδυνατίσει και άλλο να μην ξέρει να απαντήσει!
Τελικά πώς βλέπεις τον εαυτό σου επαγγελματικά σε δέκα χρόνια;
Δεν ξέρω και όχι επειδή δεν έχω εμπιστοσύνη στη δουλειά μου αλλά επειδή αλλάζω εύκολα προτιμήσεις. Μου αρέσει να μαθαίνω και να βρίσκω καινούργια ενδιαφέροντα. Ταυτόχρονα σχεδιάζω και γράφω και θα ήθελα να βγάλω μάλιστα ένα βιβλίο ή να ασχοληθώ κάποια στιγμή με το concept art! Απλά ελπίζω σε δέκα χρόνια να βγάζω προς τα ζην από τα καλλιτεχνικά, από όποιον κλάδο και αν είναι. Γενικά στόχος μου είναι να φτιάξω κάποια project τα οποία θα έχουν χαρακτήρες όλων ειδών μέσα, τα οποία θα είναι πολιτικοποιημένα χωρίς να είναι πολιτικά.
Διαβάστε ακόμα
Κι όμως υπάρχει queer comic στην Ελλάδα: “Μαλάκα Λεσβίες!”
